Trotse oud-koempels over sluiten van de mijnen: 'We zijn besodemieterd'

Heerlen was ooit het kloppende hart van de Nederlandse mijnstreek. In een tijd dat er geen gas en nauwelijks olie beschikbaar was, hield steenkool het land draaiende. En dat allemaal dankzij de koempels die dag in dag uit afdaalden in de mijnen.

Kameraadschap

Sjeng Heuts was kolenhouwer. Hij maakte de kolen los en stuurde die vervolgens bovengronds, soms wel vanaf 860 meter onder de grond. Leuk werk was het niet, vertelt hij. Met een gemiddelde temperatuur van 30 graden en een luchtvochtigheid van 90% was het zwaar. "Maar de sfeer die was geweldig. Omdat je afhankelijk was van elkaar, omdat je moest samenwerken, anders kon niet", zegt Heuts. "Het was kameraadschap, ik denk dat je dat nergens meer vindt, misschien alleen nog op zee."

Oud-koempel Martin van der Heijden was machinebankwerker. Hij vertelt dat het werk bovendien gevaarlijk was. "Je kunt heel snel gewond raken, dus je bent constant gezamenlijk aan het werken." Ruzie ontstond er niet ondergronds: "Je bent elkaars buddy." Op de vraag of hij de mijnwerkersperiode mist, zegt Van der Heijden resoluut 'ja'.

Sluiten van mijnen

Op 17 december 1965 hield toenmalig premier Joop den Uyl een toespraak die het begin van het einde betekende voor de Limburgse mijnen. Binnen tien jaar moesten alle mijnen gesloten worden. 75.000 mensen kwamen in een paar jaar op straat te staan. Dat was een schok, vertelt Van der Heijden. "Emotioneel ook, er ging zo'n schok door iedereen heen", zegt de oud-koempel.

Sjeng Heuts noemt Den Uyl 'een nog grotere leugenaar dan Rutte'. De oud-premier had namelijk gezegd dat geen enkele mijnwerker in de WW terecht zou komen. "Hij heeft een hele hoop bedrijven hiernaartoe gehaald die op sterven na dood waren. Die kregen subsidie voor elke mijnwerker die ze in dienst namen en twee jaar later gingen ze alsnog failliet. Dan kwam je niet als mijnwerker in de WW, maar als fabrieksarbeider." Van der Heijden vult aan: "We zijn compleet besodemieterd."

Trotse koempels

De koempels waren, en zijn, trots op hun werk. "De mijnbouw dat is een vak. En als je ondergronds gaat, dan ben je een vakman", zegt Van der Heijden. Zijn vader werkte ook ondergronds en vlakbij de mijnen had zijn gezin alles opgebouwd. Dus toen 75 duizend mensen zonder baan kwamen te zitten door het sluiten van de mijnen, zegt Van der Heijden: "Wat moesten ze doen?"

Er zijn mensen die het niet konden verwerken, vertelt Van der Heijden: "Die zijn aan de drank gegaan, huwelijken gingen stuk. De sfeer was kapot. De gezelligheid was weg." Het ontroert de oud-koempel nog steeds: "De manier waarop ze het hier gedaan hebben is een verschrikking."