De annexatie van Selfkant duurde 14 jaar: 'Toen gaven we het weer terug aan de Duitsers'

Nederland wilde na de oorlog herstelbetalingen van Duitsland voor de geleden schade. "De gedachte was dat Duitsland platzak was en dat niet kon betalen", vertelt Pieter Caljé, oud-hoofddocent politieke cultuur van de Universiteit Maastricht. "Uiteindelijk zijn er twee kleine gebiedjes gekozen die Duitsland overdroeg aan Nederland: Elten, bij Gelderland, en Selfkant."

De overdracht 70 jaar geleden ging vrij gemakkelijk. "De oude grens en de nieuwe werden twee weken lang hermetisch afgesloten. Na twee weken ging de Nederlandse kant van de grens weer open en was Selfkant geïntegreerd in Nederland", zegt Caljé. "Zo ging dat. Het Duitse deel van de grens bleef dicht."

'Geen animo voor annexaties'

Dat Selfkant niet voor eeuwig bij Nederland zou horen, was volgens Caljé vanaf het begin wel duidelijk. "Het animo voor annexaties was verdwenen en Duitsland heeft altijd het standpunt gehad dat het gebied terug moest. Toen gaven we het weer terug aan Duitsland in 1963."

Tegenwoordig is het een normale Duitse gemeente, zegt de burgemeester van Selfkant Herbert Corsten. "Er zijn geen specifieke gevoelens tegenover Nederland of Duitsland hier. Zo'n 32 procent heeft een Nederlands paspoort en voor ons is dat gewoon een dagelijks begrip."

De korte annexatie heeft in de infrastructuur wel zijn sporen achtergelaten. "De bewoners hebben van deze 14 jaar zeer geprofiteerd", vertelt Caljé. "Beide landen wilden de harten van de Selfkanters voor zich winnen. Het werd dus heel makkelijk om allerlei kredieten te krijgen en dus huizen te bouwen."

Ook bestaat voor Selfkanters het begrip 'grens' niet meer. "Wat zegt dat woord nog?", vraagt burgemeester Corsten zich af. "Totdat ik burgemeester ben geworden, werkte ik bij de douane in Duitsland. De grens zegt mij helemaal niets meer."

Inmiddels is Selfkant dus al 70 jaar weer in handen van Duitsland. Je zou verwachten dat de voertaal dan ook Duits is, maar niets is minder waar. "Wij spreken hier dialect, Limburgs plat", vertelt Corsten. "Als ik bijvoorbeeld met Echt-Susteren of Maaseik onderhandel, dan doen we dat in dialect."