Russische singer-songwriter Vasja Oblomov bekent kleur met zijn teksten, niet met de Oekraïense vlag

BR'ers, oftewel Bekende Russen

Ren zo hard als je kunt, vriend. Behalve de gewone man die te allen tijden het slachtoffer wordt van de geopolitieke spelletjes van de machthebbers, is er nog een categorie die daar zwaar onder lijdt. Dat zijn de kunstenaars met een geweten. Een kunstenaar is in Rusland net als overal een publieke figuur geworden, met andere woorden – een BR’er, een Bekende Rus. En als BR’er moet je nu kleur bekennen: ben je voor of ben je tegen ons. Als BR’er word je ook in de gaten gehouden door patriottische mede-BR’ers, parlementsleden of gewone burgers die dit als hun burgerplicht zien in deze voor het vaderland zo zware tijden.

Nomadenbestaan

Vasja Oblomov is een hele bekende Rus. Ik volg hem al ruim tien jaar. Hij heet eigenlijk Vasja Gontsjarov. Gontsjarov heet ook een beroemde Russische schrijver uit de negentiende eeuw die een beroemd boek heeft geschreven met de titel Oblomov. En zo heeft Vasja Gontsjarov als nom de plume voor Oblomov gekozen. Vasja Oblomov is een zeer getalenteerde en kritische singer-songwriter met vele hits op zijn naam.

Virtuoos speelt hij met de Sovjet en Russische stereotypen en maakt er geestige en ook schrijnende liedjes van. Zo heeft hij van een zoetsappig Sovjetliedje over het vaderland compleet met de glimlach van een kind, berkenbosjes etc. een keihard protestlied gemaakt over het verrotte Rusland van Poetin. Jaren geleden al, nog in de tijden toen de Westerse leiders maar al graag op Poetins schoot wilden kruipen.

Uiteraard is Vasja Oblomov tot buitenlands agent verklaard en is hij een paria geworden in Rusland. Op dit moment leidt hij een waar nomadenbestaan en reist de hele wereld rond met optredens voor de alsmaar uitdijende Russische diaspora. En zo ging ik – wat een geluk - naar Podium Mozaïek in Amsterdam om Vasja Oblomov te zien en te horen.

Oekraïense vlag

Zichtbaar vermoeid zat hij met zijn gitaar voor een zaal van pakweg 100, 150 mensen. Terwijl hij in Rusland voor duizenden optrad. En hij zong de sterren van de hemel. Wie had ooit kunnen denken dat ik in collectieve vervoering met het lichtje van mijn telefoontje zou zwaaien? En meezingen met de zaal? En na afloop in de rij zou aanschuiven om met Vasja Oblomov op de foto te komen? Dat deed ik allemaal zonder met mijn ogen te knipperen.

Een paar aanwezige Nederlandse slavisten uitten hun ongenoegen over het feit dat hij zich niet tegen de oorlog had uitgesproken. Had hij dan met de Oekraïense vlag moeten zwaaien? Ze zeiden dat ze iets van zestig procent hadden kunnen verstaan, niet wonderlijk, het zijn doorwrochte en hartstochtelijke teksten vol verwijzingen, dubbele bodems en stijlfiguren. Vasja Oblomov heeft de Oekraïense vlag helemaal niet nodig, die zit al in zijn gedichten. We hebben het hier over kunst, verdomme.

'Hier is alles dood'

En nu terug naar het profetisch liedje. Het dateert uit 2020. "Ren zo hard als je kunt, vriend, naar de horizon, naar de brede oever, met vurige zonsondergang, daar, waar je dromen oplossen, en waar je niemand kent. Over hangbruggen boven rivieren, door stortbuien, hier is alles dood. Kijk niet om, en laat geen sporen na, ren over het zand in het donker, laat alles achter en vertel niemand waar je heen gaat. Ren langs brandende bossen, en vlammende velden, langs koude rivieren en hoge bergen, kijk onder je voeten en zorg dat ze je niet zien, en zelfs als ze gaan roepen dat er een afgrond voor je ligt, trek je er niets van aan en blijf rennen, vriend, zo hard als je kunt, en kom nooit terug, maar bewaar het vuur in je hart."