Archieven over Surinaamse coup 1980 nog steeds gesloten

Voor aanvang van het debat in de Tweede Kamer over de relatie tussen Nederland en Suriname waren Tweede Kamerlid Sadet Karabulut en Jan Pronk, oud-Kamerlid en oud-minister van Ontwikkelingssamenwerking, te gast in De Nieuws BV. Ze eisen allebei openheid van de archieven.

Archieven gesloten

"De archieven zijn niet vrij, maar tot 2060 in het belang van de Staat en haar bondgenoten geheim verklaard", legt Karabulut uit. Het Tweede Kamerlid voor de SP stelt vandaag vragen aan minister Blok van Buitenlandse Zaken, over de reden voor het nog steeds sluiten van deze archieven. Karabulut: "Iedereen wil openheid voor transparantie en waarheidsvinding. Maar ook om de vele geruchten, die direct na de coup ontstonden tot aan de dag van vandaag, te kunnen ontkrachten."

Pronk, die een boek schreef over de relatie tussen Nederland en Suriname, ook ten tijde van de coup, legt een van deze geruchten uit. "Er gaan geruchten over de Nederlandse kolonel Valk. Zat hij achter de coup? En zo ja, werd hij aangestuurd door Nederland?" Naar deze vraag zijn twee onderzoeken gedaan, een uit opdracht van de Tweede Kamer. De bijlagen hiervan zijn niet openbaar.

"Eerst werd gezegd dat dat was vanwege privacy", legt Pronk uit. "Toen de termijn die wettelijk daarvoor gold was afgelopen, kwam plotseling een nieuw argument naar voren: het belang van de staat en haar bondgenoten. Tot 2060. Dat is dus tachtig jaar na de gebeurtenissen, dat is uniek. Er is geen ander document waar zo'n beslissing voor is genomen."

Belang van openen archieven

"Zonder kolonel Valk", zegt Pronk, "was Bouterse misschien nooit geslaagd. Als Bouterse niet geslaagd was, waren er geen Decembermoorden geweest. Dus als er krachten in Nederland achter kolonel Valk zaten, zijn we op een één of andere manier medeverantwoordelijk voor de Decembermoorden en dat zou heel erg zijn."

Karabulut en Pronk verwachten niet dat de Nederlandse staat hier een grote rol heeft gespeeld, maar het is van belang dat dit onderbouwd kan worden met de documenten. Ten eerste, omdat Bouterse in zijn proces naar Nederland wijst. "Bouterse wil vooral zijn straf ontlopen", zegt Karabulut. "Dat maakt het extra belangrijk dat die documenten, zeker omdat de regering benadrukt niks verbergen te hebben, dat die documenten worden vrijgegeven."

Het proces van Bouterse loopt nog. Karabulut: "Dat gaat over de Decembermoorden twee jaar later. Ook om die reden is het extra belangrijk om die openheid te betrachten."

Daarnaast vindt Pronk het ook niet in het belang van de staat dat de documenten openbaar zijn: "Er moet duidelijkheid over komen. Dat is een Nederlands belang. De geloofwaardigheid van de Nederlandse politiek is in het geding, omdat we dit nog steeds als een geheim te houden stuk verklaren."

Blok gaat in gesprek

Karabulut stelde tijdens het debat vragen aan minister Blok van Buitenlandse Zaken over deze archieven. Hij wijst naar de archiefwet en zegt dat de bijlages van de desbetreffende onderzoeken wel inzichtelijk zijn geweest voor Kamerleden. Karabulut wijst erop dat die inzage strikt vertrouwelijk is, dus dat je daar alsnog niet veel verder mee komt. Wel belooft Blok in gesprek te gaan met de archivarissen om te kijken wat er mogelijk is.

Daarbij dient mevrouw Karabulut een motie in over het openstellen van de archieven. Als deze motie wordt aangenomen, komt het openen van de archieven in elk geval weer een stapje dichterbij.

Meer van De Nieuws BV?

Volg ons op Instagram, Facebook en Twitter.