Is Huygens de grootste Nederlandse wetenschapper aller tijden?

Van alle markten thuis

Huygens is volgens Stam de personificatie van een wetenschappelijke overgangsperiode: “Hij is de verbinding tussen de tijd waarin wetenschappers waarnamen, door enkel te kijken naar de hemel, en de tijd waar wetenschappers wiskundige beschrijvingen gingen maken. Hij bevindt zich precies tussen die twee momenten en heeft talloze formules opgesteld om te begrijpen wat we waarnemen.” Daarnaast was Huygens van alle markten thuis. “Tegenwoordig is de wetenschap extreem gespecialiseerd maar Huygens werkte heel breed. Hij werkte zowel in de wiskunde als in de sterren- en planetenkunde.”

De ringen van Saturnus

Huygens werd internationaal bekend toen hij ontdekte dat Saturnus ringen heeft: “Telescopen waren indertijd nog niet zo goed, ze waren ook pas twintig jaar voor zijn geboorte uitgevonden. Als je daarmee naar Saturnus keek, zag je een ovaal vlekje. Galileo heeft zijn hoofd daarover gebroken: wat zien we nou eigenlijk? Huygens zei: het zijn ringen. Niemand had dat ooit bedacht.” Daphne Stam legt uit dat hij hierna door de Frans Koning werd uitgenodigd om een wetenschappelijke genootschap in Parijs op te zetten: “Daar heeft hij gewerkt aan onderwerpen als de lichttheorie en zwaartekracht. Sommige aspecten van zijn theorieën zijn later herzien, maar de kern ervan bleek correct en werd verder ontwikkeld. Zo heeft hij de basis voor de relativiteitstheorie bedacht.”

Buitenaards leven

In de zeventiende eeuw hield Huygens zich al bezig met de vraag of er zoiets bestaat als buitenaards leven. Hij beschrijft het in het boek dat Stam vertaalde: “Een belangrijk inzicht van Huygens was dat wij niet zo bijzonder zijn. Onze aarde is maar een klein bolletje, maar het heelal is onmetelijk groot en kent miljarden sterren. Daarom moet er volgens hem zeker elders leven zijn.” Hij speculeerde ook hoe dat leven er dan uit zou kunnen zien, zijn ideeën daarover zijn wetenschappelijk en niet puur speculatief.

Matige belangstelling

Tot slot verbaast Stam zich over de relatief onbekende status van Huygens in Nederland. “In Frankrijk is hij wel heel bekend, ze verbazen zich daar ook over de matige belangstelling in Nederland. Het Europees Ruimteagentschap (ESA) heeft ook een sonde vernoemd naar hem en deze op een door Huygens ontdekte maan laten landen. Dit geeft de grootte van zijn faam wel aan. Het wordt tijd dat er wat meer waardering voor hem komt.”