Als 'kinderemigrant' werken in Zuid-Afrika, zo ging dat in de 19e eeuw

Pas tegen het eind van zijn leven begon Gerrit met het op papier zetten van zijn herinneringen. Lange tijd gebeurde er niets met de verhalen, tot achterkleinzoon Fred Lotgering de teksten in 2017 tegenkwam en besloot om te zetten naar leesbaar Nederlands. Hij voegde punten en komma's toe en verving verouderde woorden door nieuwe woorden. ''Op die manier leest het boek nu vlot'', vertelt hij in NOS Met het Oog op Morgen.

Toen Gerrit op zijn tiende de lagere school afrondde, was er geen geld om verder te studeren. De jongen moest daarom al vroeg op zoek naar werk, wat in die tijd moeilijk was. ''In Amsterdam was een derde van de beroepsbevolking werkloos'', zegt achterkleinzoon Lotgering.

Gerrit koos er daarom voor om te emigreren naar Zuid-Afrika. Een vriend wees hem erop dat een Nederlandse dominee daar een programma had opgericht waarbij kinderen daar konden werken.

Slavenhandel

Eenmaal aangekomen in Kaapstad in Zuid-Afrika, werden Gerrit en andere jongens en meisjes in rijen opgesteld. ''Vervolgens kwamen heren en dames langs om naar ze te kijken'', vertelt Lotgering. ''En als het ze leek te bevallen, stapten ze op de kinderen af van: 'zou jij bij mij willen werken?'.

Volgens Lotgering leek het veel op slavenhandel, ware het niet dat het om witte kinderen ging en dat er in principe niets werd verhandeld.

Stoomboot

Uiteindelijk bleef Gerrit twaalf jaar in Zuid-Afrika. In die tijd veranderde er veel. Zo was de werkloosheid in Amsterdam aanzienlijk gedaald. Terwijl Gerrit met een zeilschip heenging, keerde hij terug op het grootste stoomschip van de wereld.