Hout voor strijkstokken krijgt bedreigde status en dat is funest voor de industrie, vertelt maker Jean Desmet

Togamaker of rietsnijder, twee beroepen die je niet vaak tegenkomt. Maar ambachtelijk strijkstokkenmaker Jean Desmet spant de kroon en heeft in Nederland geen enkele concurrentie. "Ik ben de enige en waarschijnlijk in heel Europa."

Dezelfde status als ivoor

Desmet begon als maker en importeert en verhandelt inmiddels ook strijkstokken. Maar zijn beroep staat onder druk. Het hout waarmee de stokken worden gemaakt, mag binnenkort namelijk niet meer worden gebruikt.

Dat hout komt van de Pau Brasil, de Pernambuco-boom, in Nederland ook wel roodhout genoemd. "De status van dat hout dreigt zodanig te veranderen dat roodhout de status van ivoor krijgt. En kan daarmee eigenlijk niet meer vrij gebruikt worden", vertelt Desmet. "Zo bedreigd is het."

Veel bomen zijn gekapt

Door toedoen van Europa is het slecht gesteld met de Pau Brasil. "Zo'n 400 jaar geleden werd het gebruikt als verf-hout", legt Desmet uit. "Daar werd rode kleurstof van gemaakt."

Maar ook de Europese behoefte aan onder andere papier, eucalyptus en soja heeft de populatie flink onder druk gezet. "Het groeigebied van de Pernambuco, aan de Atlantische kust van Brazilië, is eigenlijk volledig gekapt."

'Dat is de genadeklap'

Dat de boomsoort niet meer mag worden gekapt en geïmporteerd is een groot probleem de strijkstokkenmaker, want met het hout van de Pau Brasil worden nagenoeg alle strijkstokken gemaakt. "Het is verschrikkelijk om te zien, als je er ook alles aan doet om met legaal materiaal te werken."

"Dit is in Europa de genadeklap voor de strijkstokken-industrie. Een strijkstokkenmaker die nu nog legaal hout heeft liggen, mag dat nog opgebruiken. En dan is het einde verhaal, die kan niet meer inkopen." Ook de groothandel van Desmet zal niet meer kunnen handelen in de stokken. "Einde", omschrijft hij het met één woord.

Pernambuco-hout is uniek

Maar wat maakt het Pernambuco-hout dan zo uniek? Dat heeft volgens de strijkstokkenmaker alles te maken met het geluid. "200 jaar geleden ongeveer hebben de Franse strijkstokkenmakers uitgevonden dat dit zo goed was vanwege z'n elasticiteit", vertelt Desmet.

De klankeigenschappen en de schoonheid van het hout zijn niet te evenaren. "Er zijn nog steeds stokken uit die tijd, van 200 jaar, 220 jaar oud die nog steeds functioneren, die nog steeds gespeeld worden. Het slijt niet, het is prachtig."

Carbon is geen vervanging

Volgens Desmet zijn carbon, 3D-prints en andere kunststoffen niet te vergelijken. "Die doet het werk niet zoals die musicus het graag wil. Zie het als een zeilboot", vertelt hij. "Op het moment dat je die zeilen gaat vervangen door juten zakken, dan komt die ook nergens."

Zelf speelt Desmet de cello. Het probleem van een stok van carbon zit volgens hem in het gebrek aan vibraties. "Ik hoor zelf verschil en ik voel het ook. Die houten stok, daar krijg ik terugkoppeling op. Dat voel ik in mijn hand, dat voel ik in mijn instrument. Die carbon stok die geeft geluid, alleen dat is dood."