Toerisme na coronacrisis: wordt reizen een luxeproduct?

{podcast audio="127374" caption="Uitzending van 18 mei 2020" }

De luchtvaart ligt op zijn gat en veel Europese landen worstelen met hun grensbeleid, dus ook naar de camping in Zuid Frankrijk rijden zit er niet in deze zomer. Ondernemers in de toerismebranche moeten dus met inventieve oplossingen komen. Volgens toerisme-expert Albert Postma is het belangrijk dat ondernemers anticiperen op alle mogelijke scenario's. Maar, welke scenario's zijn dat dan?

Postma is als onderzoeker aan het ETFI, het toerisme-instituut van de NHL Stenden Hogeschool in Leeuwarden, gespecialiseerd in 'scenarioplanning'. Dat betekent dat hij scenario's uitwerkt over de toekomst van toerisme. Samen met experts van drie andere Hogescholen in Nederland heeft Postma tijdens de huidige crisis ook vier scenario's uitgewerkt.

Business as usual

In welk scenario we uitkomen is afhankelijk van twee dingen: hoe erg wordt de economische recessie, dus, hoe lang gaat het duren? En: hoe gaat de burger daarmee om? Het eerste scenario wordt omschreven als 'Business as Usual'. Dat wil zeggen, "de crisis is straks snel voorbij maar de consument, de burger, die vervalt in het oude patroon waarbij die zichzelf voorop stelt", legt Postma uit.

Postma: "Dan krijg je een herstel van toerisme zoals we het gewend waren na de zomer. Dat betekent dat de groei van het toerisme zich weer voortzet zoals die zich de afgelopen decennia ook heeft ontwikkeld."

Survival of the fittest

In het tweede scenario duurt de recessie wat langer, met grote gevolgen. Dit scenario noemt Postma 'Survival of the Fittest'. Hierbij duurt de recessie langer, wordt er pas rond 2022 een vaccin gevonden en komt het coronavirus jaarlijks in golven terug.

"Hierbij zien we de consument die de individualistische samenleving nastreeft", vertelt Postma. "Dit scenario betekent ook dat we steeds verder wegzakken in de recessie en dan - omdat mensen nog wel op reis willen - ontstaat er een concurrentiestrijd tussen de aanbieders en zullen veel partijen verdwijnen." Oftewel, de sterksten blijven over en de rest valt om.

En, dan wordt reizen weer een luxeproduct. Postma: "Omdat er veel concurrentie is en de goedkopere, kleinere zaken zullen omvallen, wordt reizen weer een luxegoed." Dan kunnen alleen de mensen die zich dat kunnen veroorloven verre reizen maken en zullen mensen die dat niet kunnen betalen dichterbij huis blijven.

Business as Unusual

In het derde scenario wordt ook rekening gehouden met een lange recessie, 'Business as Unususal' noemt Postma dit. In dit scenario duurt de recessie zeker nog twee tot vijf jaar maar weet te consument zich aan te passen. Postma: "De consument die heeft geproefd aan de nieuwe samenleving met social distancing en gaat zich meer richten op de wij- samenleving."

In de wij-samenleving richten wij ons meer op elkaar en zijn we gevoeliger voor wat de impact van ons eigen gedrag is voor de ander. "Daarmee krijg je een ander type vrijetijdsaanbod waarbij bijvoorbeeld techniek een grote rol gaat spelen", zegt Postma. Denk daarbij aan techniek als augmented reality of virtual reality.

Gaan we het reizen dan niet missen? Dat is een enigszins old school gedachte, zegt Postma: "De jongeren van tegenwoordig zijn met die technieken opgegroeid. Daarmee kun je in een volledig andere wereld stappen door bijvoorbeeld een VR-bril op te zetten."

Verantwoord toerisme

Het vierde scenario wordt 'verantwoord toerisme' genoemd. Ook hier verandert de behoefte van de vakantieganger. De recessie loopt in dit scenario dit jaar of volgend jaar ten einde en de consument is meer gericht op de wij-samenleving. "En dan moet je denken aan een scenario waar een stuk duurzaamheid in zit", zegt Postma.

Ondernemers moeten op alle scenario's anticiperen

"De fout die men maakt met dit soort scenario's, is dat men één gaat kiezen die wel leuk lijkt en dan gaan we daarvoor", vertelt Postma. Maar, dat is natuurlijk onmogelijk: we weten allemaal niet wat er ons te wachten staat.

Over de uitwerking van de scenario's is de groep experts waar Postma toe behoort in gesprek met de Wereld Toerisme Organisatie, met de Europese Reiscommissie en ook met ondernemers. Volgens Postma is die laatste groep namelijk genoodzaakt om "op alle scenario's te anticiperen."

Astrid out of the Box

De coronacrisis heeft enorme gevolgen voor de economie en voor ondernemers. Toch zie je gelukkig ook voorbeelden van bedrijven die out of the box weten te denken en de koers van hun bedrijf omgooien. Astrid Joosten spreekt ondernemers die out of the box oplossingen zoeken om hun bedrijf draaiende te houden tijdens de coronacrisis.