'Een zachte hand' is bepaald geen zacht boek

Marguerite Duras, Gesprek in een parkje. Uitgeverij Vleugels.

We blijven in Frankrijk met de beroemde auteur Marguerite Duras (1914-1996), bekend van o.a. De minnaar (1984) waarvoor ze de Prix Goncourt kreeg en de film Hiroshima, mon amour (Alain Resnais, 1959). Deze week verscheen de eerste Ndl vertaling van de kleine roman Le Square (1955). Gesprek in een parkje bestaat bijna alleen uit dialogen.

Margriet de Moor, Slapeloze nacht. De Bezige Bij.

Deze week verscheen Slapeloze nacht van Margriet de Moor, een volledig herziene heruitgave van de novelle Op het eerste gezicht (1989) uit de bundel Dubbelportret. Slapeloze nacht is een verhaal dat de liefde thematiseert van een jonge weduwe voor haar overleden man, met wie ze nog niet lang getrouwd was toen hij plotseling zelfmoord pleegde.

Leïla Slimani, Een zachte hand. Nieuw Amsterdam.

De oppas vermoordt de kinderen. Zo opent de roman Een zachte hand (Chanson Douce) van de jonge Frans-Marokkaanse schrijfster Leïla Slimani die bekroond werd met de Prix Goncourt voor de beste Franse roman van 2016.

Leïla Slimani is een 35-jarige Frans-Marokkaanse schrijfster met een hoop lef. Haar debuutroman Dans le jardin de l’ogre (moet nog vertaald) ging over een seksverslaafde journaliste en moeder, haar tweede roman Chanson Douce opent met de oppas die de kinderen heeft vermoord – de angst van ieder jong ouderpaar dat werk en kinderen wil combineren! Een zachte hand is een psychologische roman, een inktzwart, angstaanjagend verhaal over wat eenzaamheid en vernedering met een mens kan doen. Met het boek won Slimani de Prix Goncourt voor de beste Franse roman van 2016.

De nanny Louise komt te werken in een gezin uit de Parijse bourgeoisie. Moeder Myriam en vader Paul willen alles: kinderen en een dynamisch sociaal leven. Ze hebben interessant werk, hij is muziekproducent, zij advocaat en voor hun dochter en babyzoontje zoeken ze een betrouwbare oppas. Ze vinden haar in de persoon van Louise, een niet meer al te jonge vrouw die zich in een mum van tijd onmisbaar maakt, op wie de kinderen dol zijn en die zorgt dat het huishouden op rolletjes draait. Zelfs tijdens vakantie kunnen ze niet meer zonder de geweldige Louise.

Edoch, ze zien één ding over het hoofd: dat ze van Louise eigenlijk niets weten. Waarom niet? Omdat ze er niet naar vragen of omdat Louise zo zwijgzaam is? Eerder omdat het stel in hun comfortabele comfortzone het ook wel makkelijk vindt, niet te weten waar hun bescheiden, nooit protesterende, behulpzame nanny vandaan komt. Ze weten niets van haar achtergrond, niets van haar persoonlijke leven. Ze weten niet dat ze getrouwd was, dat ze een volwassen dochter heeft die van huis is weg gelopen, dat ze gebukt gaat onder een enorme schuldenlast van haar overleden man. Deze monomane, materialistische, egoïstische ouders weten niet eens waar de vrouw woont aan wie ze de zorg voor hun kinderen overlaten.

Louise is haar hele leven vernederd, ze snakt naar een thuis zoals het gezin vertegenwoordigt. Ze zoekt vriendschap, geborgenheid en omdat ze behandeld wordt als oppas en de laan uit dreigt te worden gestuurd als de kinderen haar niet meer nodig hebben, loopt ze over van jaloezie, wanhoop, woede over het besef dat zij nooit zal krijgen waar ze zo hevig naar verlangt. In afgemeten, kraakheldere zinnen waarin geen woord te veel staat, toont Slimani hoe tussen de luxe wereld van het gezinnetje en het leven van Louise een afgrond gaapt, waarin uiteindelijk de twee kinderen te pletter vallen. Knap is de wijze waarop Slimani de lezer mee voert, stap voor stap de dreiging binnen tot aan de catastrofale climax die we al kennen uit het openingshoofdstuk.

Luister de Boekenrubriek terug