Kapperszoon Michel van Egmond weet dankzij vader wat luisteren is

Met zijn zeer succesvolle biografieën Gijp en Kieft over ex-voetballers René van der Gijp en Wim Kieft is hij verantwoordelijk voor een opleving van de sportbiografie – terwijl het eigenlijk niet écht sportboeken zijn: volgens Van Egmond gaan ze meer over mensen dan over sporters.

In 2011 volgde Van Egmond René van der Gijp een jaar lang. Gesprekken met hem en zijn kennissen resulteerden in het boek Gijp. Door zijn optredens in VI Oranje tijdens het WK 2010 was Van der Gijp op dat moment een van de populairste televisiepersoonlijkheden. De combinatie van zijn populariteit en de regelmatige promotie van het boek in het programma Voetbal International maakte van het boek een groot succes. Er werden meer dan 360.000 exemplaren verkocht en het won in 2013 de NS Publieksprijs.

In Gijp schrijft Van Egmond over de voetbal- en tv-carrière van oud-profvoetballer en voetbalanalist Van der Gijp en gaat hij ook in op een burn-out waar hij in 2011 aan leed. Deze week verscheen bij Overamstel Uitgevers de opvolger De wereld volgens Gijp, waarin onderwerpen behandeld worden die nóg verder van het voetbal verwijderd zijn. In 2016 verloor Van der Gijp zowel zijn levenspartner als zijn moeder en in het boek wordt beschreven hoe hij daarmee is omgegaan.

Observeren

De Amerikaanse journalist Gay Talese is een groot voorbeeld voor Van Egmond. Het bekendste stuk van Talese was ‘Frank Sinatra has a Cold’: een zeer uitgebreid profiel van de zanger dat in 1966 in het blad Esquire verscheen. De redactie van dat blad heeft sindsdien meerdere malen gezegd dat het het beste verhaal is dat ze ooit hebben gepubliceerd. En dat terwijl Talese Sinatra niet één keer voor het stuk heeft geïnterviewd. Hij sprak alleen de mensen om de zanger heen. Van Egmond heeft hiervan opgestoken dat observatie cruciaal is.

“Ik ben van mening dat – met name in die voetbalwereld waarin de sporters zo geconditioneerd zijn om veel geluid te geven maar niets te zeggen – hoe iemand zich gedraagt veel meer zegt over zijn karakter dan de woorden die uit zijn mond rollen”, zei de schrijver in Nooit Meer Slapen. “Daarom observeer ik mensen veel liever langere tijd dan dat ik lange intensieve gesprekken met ze voer.”

Door die methode te hanteren wist Van Egmond twee hele boeken te schrijven over René van der Gijp, die niet bepaald bekend staat om zijn nuance. In 2013 deed hij stof opwaaien met de uitspraken die in dit fragment te zien zijn. Vooral zijn opmerking dat homo’s in het weekend liever in een kapperswinkel werken dan voetballen werd niet goed ontvangen.

Michel van Egmond komt uit een kappersfamilie. Zijn zus en beide ouders hebben achter de kappersstoel gestaan. Hij linkt de vele verhalen die de klandizie vertelde aan zijn gevoeligheid voor wat mensen vertellen. “Je moet goed kunnen luisteren als kapper, en dat kon mijn vader goed.” Het luisteren heeft hij van z’n vader geërfd, het observeren heeft hij geleerd van Gay Talese en het schrijven doet hij zo: “Goed opschrijven welke indrukken je krijgt, simpeler kan ik het niet uitleggen. En heel veel moeilijker is het ook niet, in theorie.”