Extreme voortplantingswens: Deze ouders willen kleinkind van overleden zoon

In His Image

Veel mensen zouden zich er niks bij kunnen voorstellen: een kleinkind krijgen van een overleden zoon. Filmmaakster Tami Ravid kwam het in een krantenartikel tegen; ouders die het sperma van hun zoon hielden om later een kleinkind te krijgen. ''Er waren in Israël ouders die een procedure tegen de staat hadden gewonnen, en kleinkinderen hadden van hun overleden zoon.''

Het resulteerde in de documentaire In His Image, die deze week in première gaat op het International Documentary Festival Amsterdam. Ravid onderzoekt de relatie tussen rouw en voortplantingsdrang.

''Elke keer als ik over dit onderwerp praat, reageren mensen geschokt. De een vindt het mooi, maar voor de ander blijft het totaal onbegrijpelijk.'' Waarom willen de ouders in de film zo graag een kleinkind van hun zoon die er niet meer is?

{youtube url="https://www.youtube.com/watch?v=ZBE8XefAjIc" start="false"}

Voortplantingsdrang

''Dat willen ze omdat ze trots zijn op hun nageslacht'', legt Ravid uit. ''Per mens verschilt de reden voor een kinderwens. Maar in principe willen mensen een nageslacht. Tijdens het maken van de film heb ik zelf ook lang nagedacht over vragen als: wat is familie en waarom is het belangrijk dat je genen doorgaan? Volgens mij heeft alles een evolutionaire reden. Je kan tot drie dagen na de dood sperma uit het lichaam van een man halen. De natuur heeft daar goed over nagedacht.''

Het is een extreme voortplantingswens, waar Tami Ravid in haar film op inzoomt. Daarbij is de cultuur ook heel erg bepalend, vertelt ze. ''In Nederland is alles individualistischer. Hier zouden we eerder nagaan of een overleden zoon überhaupt zoiets had gewild. Maar in Israël is het vanzelfsprekend dat je kinderen krijgt.'' Daarom is het een tragedie om te sterven zonder dat je kinderen hebt gekregen. ''Voor deze ouders staat boven water wat hun zoon had gewenst.''

Geen anonimiteit

Daarmee grenst de kwestie aan de ethische vraag of je het zaad van een overledene mag gebruiken zonder toestemming. ''Hier vinden we een spermabank heel gewoon'', zegt Ravid. ''Er zijn veel mannen die toestemming geven om hun zaad te gebruiken voor een kind, dat ze nooit leren kennen. Maar als later dezelfde kinderen erachter willen komen wie hun vader is, lukt dat niet. In het geval van de Israëlische ouders is er het voordeel dat kinderen van die anonimiteit af zijn. Ze weten uit welk gezin de donor komt en hoe de vader eruitzag. Ook hebben de kinderen opa's en oma's die klaarstaan om hen bijvoorbeeld van de kleuterschool op te halen. Het is een win-winsituatie.''

Nieuwe technologie

Hoe mooi de wens van de ouders ook klinkt om een kleinkind te krijgen, toch schuilt er een ontkenning van de dood in. Het is de ontkenning van het feit dat iemand er niet meer is en dat je er niks aan kan doen. ''Deze ouders vechten de grenzen die de dood opwerpt'', vertelt Ravid meelevend. ''Met de technologie van nu kunnen we veel meer dan voorheen. Het is geen sciencefiction meer.''

Alles van Nooit Meer Slapen terugluisteren?

Terugluisteren kan via jouw favoriete podcast. Nooit Meer Slapen is hét cultuurprogramma van de VPRO. Elke maandag- tot en met vrijdagnacht tussen 00.00 en 01.00 uur hoor je een diepgravend gesprek over cultuur, literatuur, film, muziek, theater of kunst.