Miles Davis 'Birth of The Cool': een documentaire waarvan je hart sneller gaat kloppen

Vandaag verschijnt een nooit eerder uitgebracht album van Miles Davis, Rubberband uit 1985. Het hart van Bert Vuijsje gaat er niet per se sneller van kloppen: "De meningen over Miles Davis hebben altijd buitengewoon uiteengelopen. Ik vind 1985 niet een hoogtepunt in zijn loopbaan."

Toen Miles Davis overleed, bestond Ian Cleaver nog niet. Toch werd het zijn grote inspiratiebron: "Rond 1960, net na Kind of Blue is mijn favoriete periode, ook die Europese tour die hij toen heeft gedaan." Veel jazz-fans zullen de mening van Cleaver delen: Kind of Blue is de meest verkochte jazzplaat ooit.

Uniek in veelzijdigheid

De veelzijdigheid van Davis maakt hem volgens Vuijsje uniek in de jazz: "Belangrijke jazzmuzikanten ontwikkelen hun eigen stijl. Op een gegeven moment zijn ze volwassen en dat blijft dan hun stijl. Ze worden wat ouder en soms wat minder maar in essentie blijft de muziek dezelfde als toen ze 25 waren. Miles Davis is slechts 65 geworden, maar heeft voor drie mensenlevens ontwikkelingen en veranderingen doorgemaakt. Onvoorstelbaar."

Van klassieke jazz via bebop naar jazzrock; kort samengevat, is zo de muzikale ontwikkeling van Davis gelopen. Vuijsje: "Zeker tot 1970 vind ik het een fascinerende ontwikkeling, met ongelofelijk veel verschillende facetten. In de jazz is dat uniek." Over zijn muzikale vorming zegt Davis zelf in een documentaire dat hij werd gewaarschuwd dat het ten koste zou gaan van de zwarte ziel die in de jazz schuilt, maar hij wilde graag alle muziek onderzoeken.

Vuijsje: "Hij zei zelf eens: 'I have to change, it's like a curse'. 'Ik moet veranderen, het is als een vloek'. En zo heeft hij het dus kennelijk beleefd. Ik denk dat dat met zijn bijzondere persoonlijkheid te maken heeft. Hij heeft natuurlijk een hele paradoxale positie in de Amerikaanse samenleving. Aan de ene kant kwam hij uit een zeer bevoorrecht milieu, aan de andere kant was hij zwart en ondervond hij de harde kant van de Amerikaanse rassendiscriminatie. Dat zou elk mens in verwarring brengen en bij hem kennelijk extra."

Birth of The Cool

De nieuwe documentaire over Miles Davis heet Birth of The Cool. Vuijsje: "Het is een hele solide, biografische documentaire. Waarin, tot mijn vreugde, zowel zijn persoonlijk leven, zijn karakter, als zijn muziek uitvoerig en evenwichtig aan bod komt. De eerste 80 minuten gaan over zijn periode tot 1970 en de laatste 30 over de periode erna."

Vuijsje: "Hij is inmiddels 28 jaar dood en klaarblijkelijk vinden mensen het nu makkelijker om over de schaduwkanten van zijn leven te praten. Want, het verhaal van zijn heroïneverslaving in de jaren '50 was overbekend. Maar dat hij de rest van zijn leven met drank en cocaïne een zeer gekweld bestaan heeft geleid, dat was niet zo bekend. Er komen drie ex-geliefden aan het woord die vertellen dat hij bij vlagen ook behoorlijk gewelddadig was."

Miles Davis en All of You

Wat Miles Davis qua geluid volgens Cleaver onderscheid van andere trompettisten is "zijn egale klank door zijn hele bereik. Dat is iets wat je bij andere trompettisten nauwelijks hoort. Daarbij speelt hij op een veel poëtischer manier. Hij had ook een ongelofelijke techniek maar het was meer zijn doel om één noot meer betekenis te geven. Lyrisch is het, het hoeft niet zozeer één lange noot te zijn, maar het was meer de manier, de attitude."

Door zijn carrière heen speelde Miles Davis vaak het nummer 'All of You'. Ook toen hij in het Concertgebouw speelde in 1960. Daarom speelt Cleaver het nu in de studio van De Nieuws BV. Als een kleine opwarming voor het nieuwe album van de jazz legende, en voor de documentaire Miles Davis: Birth of The Cool.

Meer van De Nieuws BV?

Volg ons op Instagram, Facebook en Twitter.