Paul Witteman: 'Interviewen is niet meer zo leuk als vroeger'

Paul Witteman heeft een lange en veelzijdige carrière in de journalistiek achter de rug. Hij was verslaggever en eindredacteur bij diverse bladen, maar zijn reputatie als een van de beste interviewers van Nederland is vooral te danken aan zijn werk op televisie. Sinds 1980 was hij presentator van diverse nieuws- en praatprogramma's bij de publieke omroep. “Als je een beetje ambitieus bent, dan wil je ook het medium kiezen wat de meeste invloed heeft en dat was in die tijd - en eigenlijk nog steeds wel - televisie”, zegt Witteman.

(Niet) elke dag hetzelfde

Witteman is zich ervan bewust dat bij veel invloed ook veel verantwoordelijkheid hoort. “Het riskante en het aantrekkelijke van zo’n programma presenteren is dat je het besef hebt dat het heel erg afhangt van of jij het goed doet,” zegt de presentator. "Het risico dat je een fout maakt voelde ik altijd omdat ik van nature ook wel een beetje onzeker ben."

Hij heeft die onzekerheid daarna gebruikt als drijfveer. “Ik zal niet ontkennen dat ik een bewijsdrang heb. Ik denk dat mensen dat moeten hebben om op televisie te werken. Die druk leidt toch naar een spiritualiteit die ervoor zorgt dat je iets maakt dat eruit springt. Als je zoveel programma’s maakt moet je ervoor zorgen dat het niet elke dag hetzelfde is, hoewel het in wezen wel elke dag hetzelfde is.”

De camera ziet alles

Er zijn vooral gedurende de looptijd van Pauw en Witteman, het praatprogramma van de VARA dat Witteman van 2006 tot 2014 samen met Jeroen Pauw presenteerde, veel van die momenten geweest die eruit sprongen. Witteman gelooft in de kracht van televisie, en dat de gasten de camera zelden te slim af kunnen zijn. “Ik geloof eerlijk gezegd nog steeds dat de tv-camera heel erg scherp registreert, zonder dat er woorden aan te pas komen, of iemand liegt of niet, of iemand betrouwbaar is of niet en of je op iemand moet stemmen of niet."

De meest memorabele momenten zijn daarom vaak de botsingen met gasten die met een eigen agenda aan tafel komen en denken dat ze het heft in eigen handen kunnen nemen. Dat gebeurt wel steeds minder. “Nee, het is niet meer zo leuk als vroeger omdat een hoop spontaniteit verdwenen is”, zegt Witteman tegen Nooit Meer Slapen-presentator Pieter van der Wielen. “Je moet als politicus vrij veel zelfvertrouwen hebben om niet helemaal kapotgetraind naar zo’n interview te gaan.”

Weglopen

Zo’n potje informatie-touwtrekken tussen journalist en gast kan spannend zijn voor de betrokkenen, maar hoe interessant is dat voor de kijker? “Het is waar dat het leuk moet blijven. Een talkshow heeft het politieke interview ook wel veranderd. Er moet vaart in zitten.”

Bij sommige controversiële onderwerpen en gasten schiet de temperatuur aan tafel al gauw omhoog, zelfs wanneer dat niet de bedoeling is. “Ik herinner me de imam uit Rotterdam. Dat is dan geen diepgravende analyse van moslimextremisme in de wereld, maar wel een erg goed onderwerp voor een talkshow”, vertelt Witteman. “We waren van plan een serieus gesprek te voeren. Hij begon zich raar te gedragen en hij liep weg. Dat is dan eerst heel vervelend, want het is niet onze taak om gasten weg te sturen. Maar later is dat ook wel weer iets om over na te denken: waarom gebeurt dat zo? Misschien is het ook wel eens goed dat iemand wegloopt bij een talkshow.”

Luister hier naar het complete interview met Paul Witteman:

Vanavond is Diederik Smit (De Speld) tussen 00.00 en 01.00 uur te gast in Nooit Meer Slapen op NPO Radio 1.

Zie ook:

• AD-hoofdredacteur: 'Twitteraar met veel volgers krijgt minder snel betaalmuur'
• 'Voor een journalist is dit de leukste tijd die er is'
• Hoofdredacteur Volkskrant: 'De krant moet ook leuk zijn'