Antoine de Kom: 'Samen moeten we de woede ombuigen om onze samenleving te veranderen'

Vrijheidsstrijder

Antoine de Kom is een kleinzoon van de Surinaamse antikolonialist en verzetsstrijder Anton de Kom. Zijn opa is een grote held in de Surinaamse gemeenschap. Er is een plein naar hem vernoemd en zelfs een standbeeld voor hem opgericht. Ook is er onlangs in de Tweede Kamer een motie aangenomen om Anton de Kom te rehabiliteren en daar ook een gul gebaar aan te verbinden. Wat dat precieze gebaar moet worden is nog in overleg.

Antoine: "De rol van mijn opa Anton de Kom is ongekend groot en alomtegenwoordig in mijn leven. Hij stond voor antiracisme en antifascisme. Hoe is het mogelijk dat de PVV en de FVD deze motie tot rehabilitatie niet hebben gesteund? Onbegrijpelijk en daarmee hebben ze duidelijk kleur bekend.

Ik ben naar hem vernoemd en hij was net als ik dichter dus ik voel me zeer verwant. Ik heb hem niet persoonlijk gekend maar hij is voor de hele familie een voortdurend zwart gat dat wordt gevuld met verhalen, herinneringen en verwachtingen.

Het feit dat dat hij noodlottig is omgekomen in een Duits concentratiekamp na zijn verzetswerk heeft een enorme leemte achtergelaten en een appel gedaan op onze jonge generatie. Ook wij moeten met dat verleden iets doen. Ik heb een Surinaamse en Nederlandse achtergrond dus vele tegengestelde krachten komen in mij samen. Het geeft mij ook het recht om vanuit die twee perspectieven te spreken."

Poëzie

De Kom is een ontzettende liefhebber van taal, maar zijn poëzie is niet heel toegankelijk. Volgens Antoine moet je niet te veel van zijn gedichten proberen te begrijpen: "Daar zijn ze niet voor. Het zijn taalbaden waarin je je kan onderdompelen. Je kan er in drijven en dan voel je je vanzelf stukken lichter worden. De gedichten komen tot mij, ze dienen zich aan en dan moet ik echt gehoorzamen. Het brengt me in een andere staat. Dat kan ik niet even tussen twee patiënten door doen, dat is echt een andere staat van zijn waar ik me voor moet openstellen."

Woede over het verleden

Naast de kleur en de stralende lach zit er ook woede in de poëzie van De Kom: "Ja, het is woede over het verleden, het onrecht van de slavernij dat we niet kunnen wegpraten. We hebben als natie mooie dingen volbracht tijdens onze geschiedenis en daar mogen we gerust trots op zijn. Maar we moeten ook onderkennen dat we ook dingen deden die volkomen verkeerd waren.

Roven, bezetten, gijzelen en tot slaaf maken, dat blijft een schandvlek. Er is geen witwasmiddel dat daarbij helpt. Die kracht en energie die de Nederlanders nog steeds in zich hebben moeten we op een andere manier gaan gebruiken en zorgen dat we tot een eenheid komen. Ik weet als psychiater maar al te goed dat woede veel schadelijk kwaad aanricht, intern en in de maatschappij. Samen moeten we de woede ombuigen en creatief gebruiken om onze samenleving te veranderen."

Kunststof Radio

Het cultuur- en mediaprogramma van NTR van maandag tot en met donderdag te horen tussen 19.30 en 20.30 uur op NPO Radio 1 of op elk moment terug te luisteren als podcast. Volg Kunststof op Twitter, Facebook en Instagram.