Mohammed Benzakour: 'Een ezel zou in ons zorgpakket moeten zitten'

{podcast audio="124984" caption="Mohammed Benzakour te gast in Nooit Meer Slapen" }

Tien op een ezel

In zijn eerdere boek Tien op een ezel, ging Mohammed Benzakour op zoek naar spreekwoorden en gezegdes in het Berbers. Het Berbers bestaat niet meer echt als taal, en met het sterven van generaties sterft ook de orale traditie uit. Benzakour: "Het Berbers is zo’n oude, mooie taal. Ik had het gevoel dat iemand dit moest redden van de vergetelheid. Iemand moest deze sprookjesachtige taal bewaren. Ik keek in de spiegel en dacht 'Aha. Ik moet het doen'."

Fragment uit 10 op een ezel:

Op uitgestrekte velden en wegen klinkt nog altijd zijn vrolijk gebalk. Ondanks de sterke opmars van de (snor)fiets en auto's sjokken nog dagelijks anderhalf miljoen ezels, muilezels en muildieren door Marokko, wat neerkomt op 1 ezel voor 23 Marokkanen. Dit 'vierpotige Renaultlje' (een Renault gaat nooit stuk, zegt men) loopt ondanks zijn magere poten hele marathons, zonder klagen of blaren, zonder verzwikte enkels of lekke band.

Op de rug van een ezel tok ook Mohammed Benzakour jaren lang door het Marokkaanse Rifgebied, onderweg sprak hij met mensen en die hem vertelden over de Berberse taal, de spreekwoorden en gezegdes. Leuk is dat veel van de Berberse spreekwoorden ook een Nederlands equivalent hebben.

'Al draagt een ezel een tas vol boeken, hij blijft een ezel' wat zo ongeveer hetzelfde betekent als 'Al draagt een aap een gouden ring, het is en blijft een lelijk ding'. Of: 'Hij ziet er tien op een ezel' wat 'zo stom als het achtereind van een koe / varken' betekent.

De ogen van Fadil

In zijn nieuwe boek, de verhalenbundel De ogen van Fadil bevat ook verschillende verhalen waarin een ezel voorkomt: De witte nonnen, De ezel en de puntmutsgeest, een kringloopverhaal en Het tweekoppige dier. De ezel is voor de schrijver een mooi en belangrijk thema waarmee hij zich verwant voelt.

"Dat is begonnen in de jaren van het onderzoek voor mijn vorige boek. Ik leende of huurde dan vaak ezel en die ezel werd dan mijn steun en toeverlaat. Samen wandelden of sjokten we. Een ezel is een fantastisch vervoermiddel. Ik zou zeggen, ga een keer sjokkend met een ezel naar Haarlem of Amsterdam. We klagen zo over burn-outs en stress, maar dat lopen met een ezel laat alle spanningen, frustraties en van je afglijden."

Tijdens dat onderzoek en die trekkingen had Mohammed Benzakour ook soms aanvaringen met de eigenaren van de ezels die hij huurde of leende. "De dieren worden vaak slecht behandeld. En dat terwijl de ezel een koninklijke behandeling verdient, die probeer ik te geven in mijn verhalen."

Alles van Nooit Meer Slapen terugluisteren?

Terugluisteren kan via jouw favoriete podcast. Nooit Meer Slapen is hét cultuurprogramma van de VPRO. Elke maandag- tot en met vrijdagnacht tussen 00.00 en 01.00 uur hoor je een diepgravend gesprek over cultuur, literatuur, film, muziek, theater of kunst.