Cultuur & Media

Protesten tegenwoordig vaak bewust 'leiderloos'

foto: Unsplashfoto: Unsplash

Nieuws
Protesten tegenwoordig vaak bewust 'leiderloos'

Van Hongkong tot Catalonië en van Libanon tot Chili: een golf van protest trekt over de wereld. Hoezee, de jeugd heeft weer idealen! Cultuurhistoricus dr. Eva Rovers bespreekt met dr Kelder de overeenkomsten tussen wereldbrandjes die ons omringen en de rol van sociale media.

{podcast audio="122074" caption="Jortcast #174 - Protesteren: zó populair" }

"Je doet de individuele opstanden weinig recht om ze over een kam te scheren. Maar er zijn natuurlijk wel grote lijnen te trekken." Te weten: economische ongelijkheid, corruptie, en inperking van politieke vrijheden. Mensen zijn teleurgesteld in wat de democratie hen gebracht heeft en zijn gefrustreerd omdat ze zich niet vertegenwoordigd voelen, volgens Rovers.

Frustratie

Het valt op dat protesten met name in de rijke steden ontstaan. "Je zou zeggen: wat heb je te klagen als je in een rijke stad woont? Juist daar ervaren mensen dat de toegenomen welvaart niet gepaard gaat met meer politieke vrijheid. En dat is een grote frustratie." Als voorbeeld wijst Rovers op de situatie in Hongkong.

Video niet beschikbaar

Wat betreft de vorm van de protesten wereldwijd zijn er ook parallellen te trekken. Door sociale media is er meer solidariteit tussen betogers onderling, zegt Rovers. Platforms als Twitter, Facebook en WhatsApp leveren demonstranten heel wat voordelen op. Ze vergemakkelijken onderlinge communicatie. Niet alleen bij de organisatie vooraf maar ook tijdens de demonstratie.

Ellebogenwerk

Dankzij online platforms is het ook niet langer vanzelfsprekend nodig om een kopstuk aan te wijzen. Veel van de opstanden op dit moment zijn dan ook 'leiderloos'. "Dat is heel bewust", zegt Rovers. "Aan de ene kant laten ze daarmee zien dat democratie ook werkt zonder leiders. Belangrijk ook: als er een kopstuk is, kun je een kopstuk aanvallen. En ook niet onbelangrijk: als er geen leiders zijn kan er geen ellebogenwerk en haantjesgedrag ontstaan over wie de leider is, wat veel intern conflict tot gevolg kan hebben."

Arabische Lente

Toch leidt het gebruik van sociale media niet per definitie tot een effectief protest. Je kan in no time veel mensen op de been krijgen, ja, maar een grote groep is nog geen hechte groep. Als voorbeeld daarvan noemt ze de Arabische Lente. Het lukte daar weliswaar om president Mubarak van de troon te stoten, maar van een eerlijke, gelijke democratie is het uiteindelijk niet gekomen.

Rovers benadrukt het hebben van een goed plan en bijbehorende strategie, als je op den duur écht duurzame verandering wilt bewerkstelligen.