Paulien Bom over antroposofische jeugd: 'Plezier was er niet'

Overlopend van eerbied

Paulien ging als kind naar de vrijeschool, ze at biologisch dynamisch brood en er lagen antroposofische medicijnen in de kast. In haar boek beschrijft ze hoe complex antroposofie is. Voor een pure beschrijving vindt ze de woorden in haar vaders boeken van Steiner: "Antroposofie is een bewustzijnsontwikkeling die het geestelijke in de mens met het geestelijke in de kosmos in verbinding wil brengen."

In Pauliens jeugd uitte die bewustzijnsontwikkeling zich vooral in je terugtrekken, mediteren en lezen. Ze moest altijd eerst kloppen wanneer ze haar vader wou zien die in de ouderlijke slaapkamer zat te mediteren. "Ik heb vaak staan treuzelen voor de deur, overlopend van eerbied."

Die onderdanigheid voor hardwerkende mensen bleef nog lang hangen bij Paulien. "Zelfs bij mijn eigen man heb ik nog de neiging om aan te kloppen als hij zit te werken. Eerbied voor dingen die die groter zijn dan jezelf vind ik een mooie waarde. Dat ontbreekt in de huidige tijd. We vinden dat we zelf het allergrootste en belangrijkste zijn. Maar dat heilig ontzag voor mensen heb ik moeten afleren."

Spiritueel portfolio

Hoewel ze het als kind naar haar zin had op de vrijeschool, voelde het ook als een geïsoleerde jeugd. Paulien merkte op dat ze zich als kind niet openstelde voor de wereld. "Er speelde een rare mix van superioriteit-en minderwaardigheidscomplex. Ik keek neer op andere mensen, maar ondertussen stond ik te hunkeren om met hen mee te mogen." Paulien leerde niet om mensen te vertrouwen. Daardoor sloot ze zich af van mensen. "Plezier in huis was er niet. Ik heb kwetsbaarheid gemist. Echt praten met mijn vader kon niet. Daar is het boek ook uit ontstaan. Ik wil antwoorden op al die vragen die ik hem nooit gesteld heb."

Het was niet makkelijk voor Paulien om afscheid te nemen van antroposofie. De grote wereld vond ze eng. "Ik had een soort spiritueel portfolio: voordat je doodgaat moet je veel gepresteerd hebben." Paulien raakte opgebrand. "Ik verloor al mijn plezier en humor. Toen heb ik aan de bel getrokken."

Modern idealisme en een zak patat

Toen Paulien als werkte verpleegkundige werkte en opvoedingscursussen gaf, hielp ze ook antroposofische gezinnen. "Als ouder moet je moet je met je kinderen meebewegen. Geef ze alsjeblieft eens een keer een zak patat. Dat kan veel gezonder zijn dan altijd streng in de leer zijn. Die zak patat vergeet je als kind nooit meer."

Hoewel Paulien zich langzaam heeft losgemaakt van de antroposofie, gelooft ze dat het belangrijk is om kinderen met idealen op te voeden. "We hebben ook nood aan idealen. Modern idealisme gaat ook over in gesprek gaan en leren van je kinderen, want zij brengen de wereld binnen als ze groter worden. Het is als ouder een van je taken om de wereld voor een kind te openen en hen te helpen zich in de wereld thuis te voelen."