Misbruik in de klassieke muziek: ‘Cancel cultuur niet doorgedrongen bij conservatief publiek'

Schandalen

Een voorbeeld van iemand waarvan wordt gezegd dat die zijn positie als dirigent misbruikte, is de dit jaar overleden Amerikaanse grootheid James Levine.

In Nederland wordt dirigent Pieter Jan Leusink van machtsmisbruik beschuldigd en operazanger Plácido Domingo weerspreekt in alle toonaarden de meerdere beschuldigingen van seksueel wangedrag aan zijn adres. Rechtzaken blijven uit, maar waarom worden zij nog steeds als helden gezien?

Afgoden

Jet Berkhout is presentator bij het Radio 4 programma De Muziekfabriek. In veel sectoren worden mensen die zich misdragen geboycot, maar het lijkt of deze cancel culture niet is doorgedrongen bij het conservatievere publiek in de klassieke muziek, valt Berkhout op. "Mensen vinden het vaak lastig om afscheid te nemen van een fenomeen", zegt ze.

De klassieke wereld is enorm hiërarchisch, legt Berkhout uit. "De sterren worden als halve goden gezien. Het contrast is heel erg groot tussen de apenrots en de mensen daaronder. Je bent echt afhankelijk van een dirigent als 'gewone' artiest."

Niet woke

Het publiek bij klassieke muziek is anders dan in bijvoorbeeld de popmuziek waar artiesten wel 'gecanceld' worden. "Zij zijn woke en dus ook veel kritischer op wat de artiesten uitvoeren. Terwijl de klassieke doelgroep ouder is en vaak een heel erg lange relatie heeft opgebouwd met de ster."

De tachtigjarige Domingo treedt al decennia op en heeft een bijna mythische status verkregen. Berkhout: "Als je Domingo nog in levende lijve kunt zien, dan went je je hoofd af om nog maar een keer van zo’n halfgod te mogen genieten."

Zelf twijfelt Berkhout als presentator of ze nog muziek moet laten horen van James Levine, die door meerdere mannen van misbruik werd beschuldigd. "Ik heb geen pasklaar antwoord wat de juiste weg is. Moet ik het benoemen bij het afkondigen dat iemand fout was? Moet ik het niet draaien? Ik denk nu nog vaak: ik draai het en zie de kunst los van de artiest."