Pieter Steinz krijgt het druk in de Europese hemel

Schrijver Pieter Steinz overleed maandagavond op 52-jarige leeftijd. Hij leed al drie jaar aan de ziekte ALS, waarover hij vorig jaar Lezen met ALS publiceerde. In dat boek verbond het hij verloop van zijn ziekte aan boeken die hij las.

Verbindingen leggen was een kracht van Steinz. In zijn leesgids Lezen &cetera uit 2003 verbond hij zelfs de hele wereldliteratuur aan elkaar. Zijn culturele bagage beperkte zich echter niet tot literatuur. Steinz schreef ook over film, oude kunst, reclame en architectuur, maar behalve de letteren was muziek zijn tweede grote liefde. Schrijver Bertram Mourits, die samen met Steinz drie boeken schreef, was vannacht te gast bij Met het Oog Op Morgen om Steinz te herdenken met drie liedjes die veel voor hem betekenden. "Popmuziek was heel belangrijk voor Pieter. Met het hardlopen had hij altijd die ipod op z'n hoofd." In de NRC-necrologie wordt hij een ‘cultureel omnivoor’ genoemd. Hij wist dus over alles wel wat te vertellen, maar het meeste wist hij over de Europese cultuur.

De culturele alleseter

Made in Europe is een serie korte stukken waarmee Steinz naar eigen zeggen een overzicht wilde geven van de cultuur die Europa bindt – van Ikea-meubels tot de invloed van the Beatles en van Monty Python tot Tsjaikovski. Hij begon er in 2012 aan in NRC Handelsblad en ging ermee verder op een eigen weblog. Begin 2014 werden alle stukken gebundeld in een boek waarvan inmiddels meer dan 60.000 exemplaren zijn verkocht. Maar ze zijn ook nog steeds online te lezen, zowel op Steinz’ eigen blog als op de site van de krant (tot aflevering 67).

Het is geen wonder dat Made in Europe een succes werd. Je leest aan de stukken af hoe leuk Steinz het vond om ze te schrijven, ze getuigen van een aanstekelijk enthousiasme over wat hij bespreekt. Gelukkig kon Steinz minstens zo goed schrijven als hij kon lezen. Hij was grappig, vlijmscherp en wist precies de juiste toon aan te slaan. Geen van de stukjes is te lang of te kort. Je kunt de informatie natuurlijk ook googlen, maar soms weet je niet dat je iets interessant vindt totdat Steinz erover schrijft.

Eindsprintje

In 2014 zei Steinz in een interview dat hij in blessuretijd leefde. De neuroloog gaf hem tot het einde van het jaar, maar hij bleef nog even rondhangen, hij had nog een boek dat afgemaakt moest worden. Dat was Made in Europe. Nóg een jaar later verscheen Lezen met ALS. Hij heeft van beide boeken nog het succes meegemaakt. Nu heeft de grote scheidsrechter in de hemel drie keer gefloten, en heeft Steinz het veld moeten verlaten.

Het is treurig dat de ziekte het van Steinz won, want hij had ons waarschijnlijk nog veel meer te leren. Toch heeft de schrijver veel van zijn tijd hier gebruikt om zijn ogenschijnlijk grenzeloze kennis van cultuur met ons te delen. "Hij had een enorme onderwijzersdrang, om mensen duidelijk te maken waarom hij iets mooi vond", zeichef Boeken van NRC Handelsblad Michel Krielaars vannacht in het NPO Radio 1-programma Nooit Meer Slapen." Doe jezelf een plezier en maak gebruik van die generositeit van Steinz.

In een stuk uit Made in Europe over het Italiaanse modemerk Prada beschrijft Steinz zijn idee van een ideale Europese hemel: “Waarschijnlijk is de humor er Brits, net als het theater; de filosofie Duits of Grieks en de poëzie Russisch; de keuken Frans en de literatuur Iers of Midden-Europees; de meubels zijn Scandinavisch, de strips Belgisch en de schilderijen Hollands; de klassieke muziek is Oostenrijks en het voetbal Spaans. En de mode, die zou Brits of Frans kunnen zijn, maar bij voorkeur Italiaans.” Laten we het hopen. Steinz is voorlopig waarschijnlijk wel veel tijd kwijt met Europeanen aan elkaar voor te stellen: kennen jullie elkaar al? Want jullie hebben nogal veel met elkaar gemeen.

Luister hier naar een in memoriam over Pieter Steinz uit Met het Oog Op Morgen van dinsdagavond:

Luister hier naar een interview met Pieter Steinz in Nooit Meer Slapen uit 2014: