Gijs Scholten van Aschat: 'Kunstenaarssalarissen onder de maat'

"Veel kunstenaarssalarissen zijn werkelijk onder de maat", vertelt Scholten van Aschat. "We behoren in Nederland op eigenlijk elk gebied in de kunsten tot de absolute wereldtop. Het gaat heel goed, we krijgen meer bezoekers, maar de verdiensten blijven wel erg achter. Er wordt heel veel met stagiaires gewerkt en dertig procent in de kunstensector bestaat uit vrijwilligers, in het bijzonder in de museale sector. Er zijn veel kunstenaars die nauwelijks kunnen rondkomen."

Onwetendheid

"Vorige maand speelde ik in een poepsjiek hotel in Düsseldorf. De gastheer was een medische organisatie… Eerst repeteren, dan soundchecken, omkleden, een concert geven, het hele scenario. Het was prima georganiseerd en het publiek was razend enthousiast. Gisteren kwam de afrekening. Met aftrek van reiskosten had ik netto 85 euro verdiend. Daarvoor was ik 9 uur in de weer geweest."

Dat schreef Cecile Huijnen, een van Nederlands beste violisten en concertmeester bij het Gelders Orkest, in een recente column. “De gemiddelde hulp in de huishouding verdient beter. Ik ben die column gaan schrijven omdat het publiek heel vaak vraagt: hoe zit dat nou? Wat doen jullie eigenlijk? Er is heel veel onwetendheid, niet alleen bij het publiek, maar ook bij onze overheid, want ze hebben geen idee wat er achter dat concert allemaal schuilgaat en wat je daar allemaal voor moet doen."

Parttime-contract

Volgens Huijnen hebben veel orkestmusici nog maar een parttime-contract en moeten er dus een tweede baan bij doen om rond te komen. "Het is niet erg, we doen het allemaal, iedereen in ons concert doet er iets anders naast, hebben een ander vak erbij buiten het muziekvak. Dat betekent dat je iedere vrije minuut die je hebt in je andere vak moet stoppen wil je rondkomen. Dat betekent tegelijkertijd ook dat je die tijd dus niet kunt steken in het studeren en je voorbereiden van die concerten, dus de kwaliteit ondergraaf je daarmee. We hebben een ongelofelijk hoog niveau in Nederland. De orkesten staan aan de top, maar het gevaar is dat het niveau eraan gaat op deze manier."

Auteursrecht

Volgens Scholten van Aschat worden de mensen in het vak niet heel erg geholpen door de overheid. "Artiesten, vooral in Nederland, kunnen heel veel verdienen met auteursrecht; met de muziek, op de radio, met onze rechten op televisie en film. Ziggo maakt een kwartaalwinst van 84 miljoen, dat is een hele hoop geld, en daarvan gaat een fractie naar de mensen die content leveren, maar het kabinet beschermt ons niet. De regering, justitie ook want het is auteursrecht, zou dus iets meer moeten kijken naar wat wij kunnen verdienen aan ons auteursrecht. Kunstenaars die met hun werk in de musea hangen hebben daar jarenlang niks voor gekregen. Als we aan die kant iets erbij kunnen krijgen, dan compenseert dat al heel wat. Maar er wordt te weinig rekening met ons gehouden."

Salariëring

De komende jaren wordt er voor het eerst weer meer geld uitgetrokken voor de culturele sector. Volgens Scholten van Aschat moet de overheid bij de producties waar zij aan meedoen, vijf procent van een extra bedrag, oormerken voor de salarisverbetering van kunstenaars. "Zodat het niet in vervoer, marketing of decors opgaat, maar gewoon alleen aan de salariëring. De raad van de Kunst zegt ook dat moet, de SER heeft een onderzoek gedaan en die zegt 'het is te gek voor woorden'. Er is een enorm groot draagvlak voor, alleen het moet natuurlijk ergens van betaald worden. En ik denk dat het beter is om het aan de kunstenaars in Nederland te geven dan aan de aandeelhouders in het buitenland. Die 1,4 miljard, daar kunnen wij jaren mee vooruit."

Eerder sprak ook Roelof de Vries in het BNNVARA-programma De Zes ogen van de Fries met drie muzikanten van het Metropole Orkest over onder meer het effect van de bezuinigingen: