De Bolero van de bakker

Persoonlijke verhalen

Zoals gebruikelijk krijgt Hart en Ziel ondersteuning op televisie. Floris Kortie, groot liefhebber van klassieke muziek en spin in het web van Podium Witteman, brengt verhalen van ‘gewone’ mensen die iets bijzonders hebben met een klassiek nummer uit de lijst. Of dat niet een beetje neerbuigend klinkt, ‘gewone’ mensen? Floris: “Natuurlijk kunnen ook de brandweerman en de duivenmelker van klassiek genieten, maar nog steeds heerst het stereotype beeld van de grijze zeventiger uit Amsterdam-Zuid, welgesteld en hoog opgeleid. Dat beeld is volstrekt achterhaald en dat laten we met deze serie zien”.

Jos en Jo

In De Nieuws BV gaat Floris in op het verhaal van de Nuenense vlaaienbakker Jos Coenen. Hij houdt van klassiek, “maar daar houden ze in de broodbakkerij niet zo van”. Jos vertelt over zijn bijzondere vriendschap met Jo. Een vriendschap die hij opvallend typeert: “Jo lijkt een beetje op mijn vrouw, en ik op de zijne. Ik denk dat we daarom ook 16 jaar lang samen op vakantie konden”. Konden inderdaad, want Jo is overleden. Na 13 jaar kanker nam hij de regie in eigen handen en koos voor euthanasie. En de crematie: die was precies op de dag dat Jos naar Mallorca zou gaan. Móest gaan van Jo, en zo gezegd, zo gedaan.

Na een emotionele en tumultueuze dag arriveert Jos op zijn vakantieverblijf, gaat op zijn balkon zitten en doet zijn oortjes in. De Bolero van Ravel komt binnen. En vanaf dat moment is het meesterstuk van Ravel voor hem voor altijd verbonden met Jo. Er stond een ster te flonkeren, een ster die hij nu nog steeds ziet. Jo.

Nieuwe inzichten

Als Floris zijn eigen filmpje over Jos terugziet, denkt hij: waarom heb ik die man niet vastgepakt, geknuffeld? Jos is immers een warme, innemende persoonlijkheid die nog steeds zichtbaar lijdt onder het verlies van zijn vriend. Een inzicht, inderdaad. Maar Floris heeft dankzij Jos ook nieuwe inzichten gekregen over de Bolero zélf. Ravels Bolero wordt vaak geassocieerd met seks, want zo werd het stuk gebruikt in de romantische komedie van en met Dudley Moore, die op Ravels klanken de liefde bedrijft met Bo Derek.

Floris: “Ik associeerde de Bolero ook met seks. In 17 minuten stuwen twee melodielijnen elkaar op om te eindigen in een geweldige climax. Dan is de link met seks snel gelegd”. Maar Jos heeft er een heel ander beeld bij, die verdeelt het stuk in drieën: geboorte, carrière en dood. Floris: die link heb ik nooit gelegd, er zit in de Bolero dus meer dan je zou denken. Want het klopt wel. Je kunt die climax zien als de dood, het zelfverkozen, grootse slot van Jo”.

Grote dingen

Voor Floris is het in ieder geval niet meer mogelijk de Bolero te horen zónder aan Jos te denken. Op weg naar de studio had hij hem in de trein nog maar eens helemaal beluisterd, de nummer 41 van de Hart en Ziel lijst. Met als conclusie: “Wat is de Bolero toch een waanzinnig goed stuk!”. Jos krijgt hem in het filmpje live voorgeschoteld, de eerste keer dat hij de Bolero als concert meemaakte. Gewoon in zijn bakkerij. Het werd hem bijna teveel, snikkend liep hij weg. Maar Floris haalde hem terug en Jos kreeg zo het concert van zijn leven. Floris: “En zo gebeurt er elke aflevering iets bijzonders als mensen de muziek live te horen krijgen. Maar dat krijg je vanzelf als je met mensen over klassieke muziek – en trouwens ook andere muziek – praat waar ze iets speciaals mee hebben. Het gaat meteen over de grote dingen van het leven: liefde, verdriet, vreugde, pijn en de dood. Het blijft me raken dat muziek zich zó verbindt met de grote momenten in het leven”.

Hart en Ziel: tot en met vrijdag 19 oktober dagelijks van 07.00-20.00 uur. Hart en Ziel TV is te zien tot en met vrijdag 19 oktober dagelijks op NPO 2, meteen na Nieuwsuur.