Van Koffergooier tot Flitsbezorger: Brusseprijs-nominatie voor undercoveronderzoek naar lagelonenbanen

De afgelopen 6 jaar heeft Bergeijk veel banen gehad die hij zelf omschrijft in zijn boek als 'lagelonenbanen', banen aan de onderkant van de arbeidsmarkt. "Of gewoon kutwerk, dat is het woord dat veel mensen die dat soort werk doen, gebruiken", zegt hij in NOS Met het Oog op Morgen. "Ik heb ook nog even overwogen om het boek die titel te geven, maar mijn uitgever dacht dat het niet zo lekker zou verkopen."

Arbeidsomstandigheden

Volgens Bergeijk is er slecht zicht op de omstandigheden waarin wordt gewerkt bij dit soort banen. Hij hoopt dat met zijn boek te belichten. "We hebben er allemaal mee te maken, maar we weten niet wie ervoor zorgt. Je bestelt bijvoorbeeld om 11 uur een airfryer, dan ligt hij er de volgende dag op de stoep. Wie zorgt daarvoor? Wie maakt dat mogelijk?"

Zelf vond hij koffergooier op Schiphol fysiek het zwaarst. "Ik kan het niet anders noemen dan negentiende-eeuwse werkomstandigheden. Je moet echt alles met je lichaam doen. Als je op zo’n pier naar het vliegtuig loopt, zie je wel de koffers op een lopende band gaan, maar daarbinnen zitten mensen die koffers naar binnen en eruit te halen. Ik vond dat enorm zwaar, maar ik verveelde me niet."

De mens uitgevlakt

In het boek beschrijft Bergeijk dat de mens bij lagelonenbanen compleet is uitgevlakt. Mensen doen robotachtig werk, werkgevers zijn niet betrokken en de klanten zien je niet als mens. Dat merkte hij vooral als flitsbezorger. "Het zijn jonge mensen, die zitten op de fiets. Je bestelt iets in je chique koopappartement met je goede baan. Mensen zien je letterlijk niet staan. Mensen doen in hun onderbroek de deur open, de deur staat al open voordat je er bent."

Undercover

Bergeijk is voor de verhalen undercover gegaan. "Je komt er anders niet goed bij. Er zitten altijd lagen van persvoorlichters, spinners en PR-mensen tussen jou en het verhaal. Je krijgt bijna nooit de gelegenheid om contact te leggen met de mensen waar je over wil schrijven", legt hij uit. Een bijkomstigheid van het undercover gaan, is dat Bergeijk wel moet liegen tegen managers en collega’s. "Ik kan niet zeggen dat ik journalist ben, dan loop ik tegen de lamp aan. Dan is het verhaal weg. Ik heb daar ook geen oplossing voor."

Er zijn ook mensen die hem dat kwalijk nemen. "Een grote meerderheid ziet ook wel wat ik doe of ziet ook wel de mop ervan in dat de baas niet weet dat ze een journalist binnen hebben gehaald. Maar niet iedereen vindt het leuk, ze hebben mij in vertrouwen genomen en dat probeer ik ook. Ik probeer ook dat verhaal te ontlokken en dat is oprecht. Voor een deel, want ik kan niet zeggen dat ik journalist ben. Dat is een dilemma waar ik niet uitkom en waarmee ik enorm heb geworsteld."