Cultuur & Media
VPRO

'Tot 2002 mocht je als intersekse niet praten over je identiteit'

foto: Daniel Niessen
  1. Nieuwschevron right
  2. 'Tot 2002 mocht je als intersekse niet praten over je identiteit'

Wat betekent het om een intersekse persoon te zijn? Het is een vraag die theatermaker Marleen Hendrickx, zelf intersekse, de afgelopen tijd veel bezig houdt. In Nooit Meer Slapen vertelt ze dat de medische wereld het lange tijd onmogelijk heeft gemaakt om er met een open blik naar te kijken: "Je groeit op het met idee dat je iets bent of iets hebt wat niet mag bestaan."

Video niet beschikbaar

Intersekse persoon

Als iemand intersekse is, is deze persoon geboren met een lichaam dat niet volledig vrouw of man, maar zich ergens op het spectrum tussen beide bevindt. "Dat kan op allerlei verschillende manieren," legt Hendrickx uit, "zoals op gebied van chromosomen, genen of hormonen." Zelf is Hendrickx geboren met XY-chromosomen wat zou betekenen dat ze een man is, maar ze blijkt ongevoelig te zijn voor mannelijke hormonen. "Daardoor ben ik vrouw geworden zonder baarmoeder, eierstokken en eileiders."

Op haar vijfde dachten de artsen dat ze een liesbreuk had, maar dat bleken onontwikkelde testikels te zijn. Die zijn toen meteen verwijderd. "Ze dachten dat die kankerverwekkend waren, maar in de geschiedenis van intersekse personen is vaak kanker genoemd als reden om te opereren", vertelt Hendrickx. "Het idee wat erachter zit is: jij ziet eruit als meisje en daar horen geen testikels bij."

Quote

Dan zet ik de blonde pruik op, waardoor ze bevestigd kregen: 'Kijk, het is een meisje'.

Marleen Hendrickx

Blonde pruik

Na de operatie deed ze als kind verschillende onderzoeken bij een psycholoog waarvan er een ook op video staat. "Ik werd voor een tafel gezet vol met speelgoed. Een blonde pruik, een roze rok, make-up en een Barbie. Ook lagen er tinnen soldaatjes, handboeien en een geweer. Toen zette ik de blonde pruik op, waardoor ze bevestigd kregen: 'Kijk, het is een meisje'." Hendrickx vindt het problematisch dat dit heteronormatieve idee wordt gezien als standaard: "Jij bent een jongen, dus moet je er zo uitzien en moet je met dit speelgoed spelen."

Tegen Hendrickx werd gezegd dat ze niet mocht praten over haar operatie, en dat ze intersekse persoon is. "Dat was het vaste protocol van het ziekenhuis vanaf de jaren '80 tot aan 2002. Je groeit op het met idee dat je iets bent of iets hebt wat niet mag bestaan."

Wordt het zwijgen opgelegd om het kind te behoeden voor uitsluiting? Hendrickx vertelt dat ze vaker de vergelijking maakt met een kind met rood haar. "Dan heb je ook de angst dat het misschien gepest gaat worden, maar je gaat ook niet het haar verven. Het gaat er niet om dat je het kind moet aanpassen, maar dat we de maatschappij leren wat er allemaal is."

'Ze willen niet luisteren'

Over het beleid van de medische wereld kijkt Hendrickx dan ook kritisch. "Ik begin het gewoon steeds gekker te vinden dat er een beleid is dat uitgevoerd wordt waarbij een steeds grotere groep opstaat en zegt: 'wij vinden dit niet fijn', en dat dan die medische wereld niet actief luistert of niet wil luisteren. Het beleid hangt vast aan een maatschappelijk beeld dat verandert. Dat zie je ook bij de geheimhouding. Dat past in de jaren '50 en '60 maar niet in de jaren 2000. Dat maakt me kwaad. Niet door wat ze hebben gedaan, maar doordat ze niet willen luisteren."

Marleen Hendrickx (theatermaker) - Nooit meer slapen

Luister Nooit Meer Slapen op ieder moment van de dag

Nooit Meer Slapen is hét nachtelijke cultuurprogramma van de VPRO op NPO Radio 1 waarin elke werkdag een uur lang - van middernacht tot 01.00 uur - een inspirerende gast uit de kunst, cultuur of actualiteit wordt geïnterviewd over werk én leven.

Volg Nooit Meer Slapen op Instagram, en luister alle gesprekken, ook overdag, in NPO Luister of uw favoriete podcastapp.

Ster advertentie
Ster advertentie