Seksgrappen tegen vrouwenhaat

“Ze praat over lichaamssappen alsof ze het over frisdrank heeft”, zegt Emmie Kollau in haar reportage over Schumer in het NPO Radio 1-programma Nooit Meer Slapen. Die openhartigheid van de comédienne is controversieel. Naar eigen zeggen is Schumer vooral door mannen veel bekritiseerd om haar schaamteloze grappen. Ze wordt vaak bestempeld als goedkoop, promiscue of als een ‘sex-comic’. In de YouTube-comments onder haar filmpjes wemelt het van de korte, giftige tirades. Ze zou eerder grof dan grappig zijn.

Vrouwen vinden het vaak juist geweldig dat er zo eerlijk wordt gepraat over seks. Schumer is zich bewust van het effect dat haar openheid heeft en gebruikt dat als wapen tegen vrouwenhaat. In de Amerikaanse podcast Fresh Air zei ze: “Ik praat graag over dat soort dingen zodat vrouwen zich minder alleen, vreemd en vies voelen over hun eigen daden.”

De brandstapel

De haat jegens Schumer is eigenlijk misplaatst, want de meeste grappen die ze vertelt gaan over haarzelf. Schumer aan het werk is leuk om naar te kijken: ze is aantrekkelijk en voelt zich duidelijk thuis op een podium. Maar zoals de vermaarde comédienne Rita Rudner ooit zei: “Er is niets grappigs aan een zelfverzekerd iemand waarmee het goed gaat.” Wat Schumer voor veel mensen zo innemend maakt, is dat ze constant zichzelf op de hak neemt. Ze weet dat een vrouw die in de schijnwerpers staat van alle kanten bekritiseerd wordt. Daarom gebruikt ze haar onzekerheden om haar publiek te ontwapenen en om kwaadsprekers te snel af te zijn. Hoe kun je een grap over haar maken als zij hem zelf al gemaakt heeft?

Ze beschrijft haar lichaam als een lavalamp, haar gezicht als dat van een Cabbage Patch Kid en beweert dat ze er uitziet als een supermodel dat door een miljoen bijen is gestoken. In haar sketchprogramma Inside Amy Schumer liet ze in een parodie op de film 12 Angry Men mannelijke juryleden beslissen of ze aantrekkelijk genoeg was om op televisie te mogen zijn. De argumenten tegen haar waren keiharde beledigingen. Schumer schreef het script zelf. “Mensen zijn zo kwaad en houden ervan om iemand op de brandstapel te gooien, dus ik gooi mezelf er maar gewoon op”, zei ze in een interview met The Hollywood Reporter over de sketch.

Zelf op de brandstapel springen: dat doet Amy Schumer in interviews, in haar act, in haar tv-serie, in haar succesvolle film Trainwreck die vorig jaar uitkwam en ook in haar deze week verschenen boek Het meisje met de onderrugtattoo. ("I wrote a book. Nobody even thought I could read.") Het boek is een verzameling persoonlijke essays en dagboeknotities over haar jeugd, haar familie, haar moeilijke weg naar het succes, over hoe het is om een vrouwelijke komiek te zijn en natuurlijk ook over haar vagina. Je leest de motivaties achter de grappen. De beweegredenen van de vrouw die steeds opnieuw, wetende wat voor commentaar er nu weer haar kant op geslingerd zal worden, het podium op stapt. Het enige wat een komiek wil is dat er gelachen wordt. Laat je commentaar dus achterwege en lach gewoon mee. Amy Schumer krijg je toch niet klein.

Amy Schumer trad zondagavond op in de Heineken Music Hall in Amsterdam. Het meisje met de onderrugtattoo, de Nederlandse vertaling van haar boek, is verschenen bij The House of Books.