Mediaforum: Journalisten moeten leren om deepfakes te herkennen

Vorige week dachten Kamerleden via videoprogramma Zoom een gesprek te hebben Leonid Volkov, een hooggeplaatste medewerker van de Russische oppositieleider Navalny. Maar het gesprek was fake.

De echte Volkov zegt dat het Kremlin deepfake-technologie inzet om desinformatie te verspreiden in buitenlandse propagandacampagnes.

Deepfake herkennen

Medialogica-journalist Hansje van de Beek beseft door dit incident dat ze als journalist niet goed in staat is om zulke nep-gesprekken van echt te onderscheiden. "Dat realiseer ik me nu." Volgens haar moeten journalisten zichzelf opleiden en leren om dit soort nepberichten te herkennen.

Trucjes

Er zijn volgens Van de Beek namelijk "trucjes" hoe je bij een gesprek via bijvoorbeeld Zoom kunt herkennen dat het om een deepfake gaat. "Je kunt bijvoorbeeld vragen of iemand een hand voor het gezicht kan houden." Bij een deepfake-gesprek zal het geconstrueerde beeld verstoord raken.

Hoogleraar Theo Gevers heeft zelf detectiesoftware ontwikkeld om deepfakes te herkennen en zei tegen de NOS dat je ook kunt vragen of een persoon even knikt of andere expressies in het gezicht laat zien.

Lesmateriaal

Journalist Margriet Brandsma is verbaasd dat het vrij eenvoudig is om iemand live te ontmaskeren, maar dat dit desondanks niet bekend was bij de Kamerleden en haarzelf. "Ik denk dat het goed is als wij daar training in krijgen, of onszelf trainen."

De beelden van het Zoom-gesprek met Volkov zouden hierbij als lesmateriaal moeten dienen, vindt de oud-Duitslandcorrespondent.

Dubbelcheck

Van de Beek denkt dat het niet altijd ingewikkeld hoeft te zijn om te controleren met wie je spreekt. "Je kunt ook gewoon een dubbelcheck van te voren doen bij de persoon met wie je een afspraak hebt of het e-mailadres checken. Je hoeft het écht niet alleen af te leiden aan het beeld."

Ook zou je het simpelweg kunnen vragen als je twijfelt. Al is dat diplomatiek gezien een wat minder fraaie oplossing.

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.