Gooi je boeken niet weg. Geef ze door

Voor Mathijs Deen in ieder geval niet. Hij maakte voor het NPO Radio 1-programma Nooit Meer Slapen een reportage over de moeite die het hem kost om afstand te nemen van de berg boeken in zijn huis. Hij sprak erover met Paul van Capelleveen, conservator bij de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag en schrijver van het onlangs verschenen De Complete Verzameling – Notities over het einde van boekencollecties.

“Boeken zitten voor een groot deel in ons hoofd, en zijn deels ook aan onze herinneringen vastgekleefd”, zei Van Capelleveen. “Bij een boek weet je meestal nog waar je het gekocht hebt, en waarom, en met wie je was enzovoorts. Ik denk dat dat het deels moeilijk maakt.”

Opruimen hoeft niet

Maar natuurlijk is niet elke aankoop even bijzonder. Van Capelleveen sprak in de reportage over “een kast met dromen”: reisgidsen van plekken die ooit nog bezocht moeten worden, cursusboeken voor activiteiten waar later vast meer tijd voor is. Boeken die gekocht zijn voor later. Het probleem is alleen dat juist reisgidsen en cursusboeken snel verouderen, dus aan dat soort boeken hecht zelfs een kringloopwinkel weinig waarde. Die kunnen de prullenbak in. Alhoewel, misschien ga je ooit tóch nog naar Japan. Toch nog even bewaren.

Het is namelijk simpelweg leuk om te verzamelen. Een boek kopen kost minder tijd dan een boek lezen, en een volle boekenkast is een genot om naar te kijken. Misschien dan weer even terug naar het begin: waarom moesten we ook alweer van onze boeken af? O ja, wegens gebrek aan ruimte. Maar zo erg zal het toch niet zijn? Want als we zo gaan beginnen kan die oude stoel ook wel weg, of die kandelaar, of dat salontafeltje.

“Zelfhulpboeken zeggen dat je moet weggooien wat je niet meer leest”, zei Van Capelleveen. “Dat vind ik tamelijk streng. Het idee is dat het goed is om boeken weg te doen, dat het huis opgeruimd moet zijn, en dat er niks staat wat je niet nodig hebt. Het gaat uit van een idee dat je een perfect leven moet leiden waarin alles een functie heeft. Maar boeken hoeven niet elke dag een functie te hebben, ze zijn heel geduldig.”

Félix Vallotton - Le Bibliophile (1911)

Afscheidscadeautjes

Laten we even uitgaan van het ergste, dat je blauwe plekken hebt van het dagelijks struikelen over Oorlog en Vrede. Of dat je kamerplanten, vanwege de stapels Privédomein die noodgedwongen voor het raam staan, te weinig licht krijgen. Wat dan? Naar een kringloopwinkel brengen kost te veel moeite en elk boek op Marktplaats zetten kost te veel tijd. Van Capelleveen heeft een oplossing verzonnen.

“Ik heb thuis een stapeltje boeken bij de de deur. Als mensen op bezoek komen, moeten ze bij het weggaan een boek meenemen. De meesten vinden dat leuk, want het zijn onverwachte cadeautjes. Maar dan komen ze thuis, en dan denken ze: God, waar moet ik dit laten? Nu moet ik zelf ook een boek wegdoen.”

In extreme gevallen is het dus wel te begrijpen. Als het niet meer past kunnen ze weg. Maar bij voorkeur niet in de prullenbak. Geef zo’n boek liever door aan een andere lezer. Uiteindelijk komt het vast bij iemand terecht die het nooit kwijt wil. En voor verreweg de meesten van ons geldt: laat die boeken lekker hun gang gaan, ze doen niemand kwaad.

Zoals Van Capelleveen al zei: boeken hoeven niet elke dag een functie te hebben. Maar boekenkasten hebben die wel. Die zijn er om gevuld te worden. De zelfhulpboeken die je iets anders proberen wijs te maken geef je een koekje van eigen deeg. Weg ermee.

{quoteaudiofragment audio="256780" author="Nooit Meer Slapen" caption="Zelfhulp bij het weggooien van boeken" }