Tentoonstelling over de beste bloemstillevens uit de 17e eeuw: 'Er was een fascinatie voor de natuur'

"Het bloemstilleven was omstreeks 1600 een heel nieuw onderwerp in de Hollandse en Vlaamse schilderkunst. Je zit in de Tachtigjarige Oorlog, de Reformatie is achter de rug. Men was op zoek naar nieuwe onderwerpen en keek dus naar de wereld om zich heen. Hollandse landschappen, taferelen uit het dagelijks leven en ook stillevenkunst waren hele nieuwe onderwerpen", verklaart Van Suchtelen.

Fascinatie

"Het bloemstilleven kwam niet uit de lucht vallen. Er was een enorme fascinatie voor de natuur. In de zestiende eeuw werden nieuwe planten ontdekt. De tulp was ook een nieuwkomer, die heeft eind zestiende eeuw voor het eerst gebloeid in Nederland en was enorm populair. Vanwege alle verschillende kleuren zie je de tulp op alle schilderen terug gedurende de hele zeventiende eeuw", zegt Van Suchtelen.

De wereld opent zich. Uit verre landen worden nieuwe planten, gewassen, bloemen en ook dieren aangevoerd naar Europa. Mensen gaan verzamelen, tuinen aanleggen en al die soorten bestuderen. En de kunstenaars waren nodig om alles weer te geven in tekeningen. Wetenschap en kunst gingen hand in hand. Heel gedetailleerd werden al die afzonderlijke bloemen weergegeven in enorme boeketten van nieuwe exotische en kostbare planten."

Verwelken

"Een bloemstilleven roept ook associaties op met vanitas, de vergankelijkheid. Bloemen verwelken snel, maar zo'n schilderij blijft eeuwig bestaan", aldus Van Suchtelen. "Relatief veel vrouwen waren gespecialiseerd in het genre. Het was een onderwerp wat acceptabel was. Voor Bijbelse verhalen en historische schilderkunst had je veel kennis nodig, dat was meer iets voor mannen. Bloemen zijn dicht bij huis en niet te ingewikkeld. Er werd dus ook wel een beetje denigrerend over gesproken."