Opvoeden, wat is dat? Ouders zijn het gezag kwijtgeraakt

We horen het steeds vaker: kinderen van nu hebben geen gevoel voor gezag. In de klas luisteren ze niet naar de juf, en ouders krijgen steevast een grote mond. Dit geldt natuurlijk niet voor alle kinderen, en bovendien waren wij vroeger ook niet alleen maar braaf en onschuldig. Maar toch; de trend waarin onze jongste generatie zich steeds minder aantrekt van gezag is wel duidelijk zichtbaar. De vraag is waar dat aan ligt. Weten ouders hun kinderen nog wel op te voeden? Radio Doc sprak hierover met ouders, leerkrachten, peuterleidsters, een psycholoog en een adjunct-directeur van een school.

'Ik zou nooit mijn plekje in de bus afstaan aan iemand anders'

Dat kinderen steeds mondiger worden is niet per definitie een slechte ontwikkeling. Ze durven zichzelf meer te uiten en zullen niet zomaar over zich heen laten lopen. Maar toch, wie naar de documentaire Het kind de baas luistert kan de negatieve aspecten ervan niet ontkennen. Kinderen die hun plaatsje ‘nooit zullen afstaan’ aan een oudere persoon in de bus bijvoorbeeld, of die vinden dat die meneer of mevrouw het eerst wel ‘heel lief moet vragen’. Ook zorgwekkend: leerkrachten en ouders die niet weten hoe ze een jongetje moeten aanpakken dat uit boosheid stenen naar andere kinderen gooit, en dat weigert te luisteren naar wie dan ook. Waar gaat het mis?

Een van de geïnterviewde personen is juf Evelien. Al 22 jaar staat zij voor de klas. Ook zij constateert dat haar leerlingen steeds mondiger worden. Volgens haar ligt de bron van het probleem echter niet bij de kinderen, maar bij de ouders: “Vroeger had je gewoon een klas van 31 kinderen. Nu heb je een klas van 31 kinderen en daarbij nog tachtig ouders. Want je hebt ook ouders die gescheiden zijn, en weer een nieuwe relatie hebben. En die vinden allemaal ergens wat van.”

Een nieuwe klassenindeling? Moet je de ouders horen

Ouders bemoeien zich tegenwoordig maar wat graag met wat er in de klas – en in het bijzonder met hún spruit – gebeurt. Alle obstakels die een kind op school kan tegenkomen, willen de ouders voor hen wegnemen. Loopt hun kind toch tegen een kleine tegenvaller aan, dan trekken ze direct bij de juf of meester aan de bel. Met de eis dat dit meteen wordt opgelost. Een voorbeeld daarvan is wanneer juf Evelien de klassenindeling verandert. Want dan is het hek van de dam. Ze heeft vaak bijna buikpijn van de hoeveelheid gedoe die ze ervan krijgt. Allemaal ouders die het er niet mee eens zijn en eisen dat het per direct weer wordt aangepast. Want Jantje wil niet naast Pietje, en Keesje zit toch liever achterin.

“Ouders willen dan graag dat het kind direct uit de nare situatie gehaald wordt. Maar wat leer je het kind dan? Als iets vervelend is, dan mailt mama de juf en wordt het voor je opgelost. In plaats van dat je er mee om leert gaan dat je bijvoorbeeld even niet meer naast je vriendje zit.” Kinderen leren er niks van als ouders continue alles voor ze oplossen, zegt juf Evelien. “Als je later op kantoor komt te werken, dan zul je ook weleens met een collega moeten samenwerken met wie het niet klikt. Dan zegt je baas ook niet: 'Oh, wil je niet naast hem of haar zitten? Dan ruilen we je plek toch om? Is morgenochtend voor je geregeld.’ Dat is toch van de gekke? Zo is het leven niet.”

Ouders zijn het gezag kwijtgeraakt

En zo zijn er meer verhalen over de kinderen van nu. Kinderen die volgens hun ouders zomin mogelijk obstakels moeten tegenkomen en al op kleuterleeftijd leren dat ze respect mogen verwachten van ánderen. Met als gevolg dat veel volwassenen het gezag kwijt zijn, kinderen weigeren te luisteren, en dat schelden, schoppen en zelfs stenen gooien niet meer afgestraft worden. Je hoort ze in in de documentaire Het kind de baas: