Hebben we nog genoeg zicht op het conflict in Syrië na tien jaar oorlog?

"Ergens in mijn hart zit er een hoop dat ik ooit terug naar Syrië kan gaan om familie te zien en in de straten van Damascus of Aleppo rond te lopen. Maar het is een moeilijke hoop, omdat je niet weet hoe lang dit nog gaat duren en of je ooit terug kan", zegt Jawa Manla in NOS Met het Oog op Morgen. Ze vluchtte een paar jaar geleden uit Syrië en belandde uiteindelijk in Nederland.

Er wordt nog steeds gevochten

Hoewel Assad zo'n 65 procent van het land heeft heroverd op rebellengroepen en IS, is de situatie volgens correspondent Daisy Mohr nog steeds erg onrustig:

"De afgelopen maanden houdt de wapenstilstand redelijk stand maar dat betekent niet dat er helemaal niet meer gevochten wordt. Gisteren nog zagen we een vermoedelijke Russische luchtaanval op een olie-installatie in oppositiegebied dat gecontroleerd wordt door Turkije. Dat soort aanvallen zie je vaker in de buitengebieden van Aleppo."

"Ook zijn er IS-cellen in de woestijn en die doen een soort verrassingsaanvallen op regeringsgroepen en door Iran gesteunde groeperingen. Er zijn ook Israëlische luchtaanvallen op pro-Iraanse groeperingen, en Biden heeft zijn eerste luchtaanval in Syrië kortgeleden uitgevoerd. Dat is dus alles bij elkaar toch best een hele boel, maar wel rustiger dan het was."

Zware economische crisis

Het regeringsgebied is niet veel veiliger: het lijdt nog onder aanslagen, maar ook onder corruptie en een zware economische crisis. "Wat ik nu vooral hoor, is inderdaad die ongekende economische crisis. De armoede die er is, mensen die niet rond kunnen komen, salarissen die niks meer waard zijn, wanhopige mensen die eindeloos oorlog hebben overleefd en nu bijna niks meer kunnen kopen, een tekort aan brandstof, urenlang geen elektriciteit, rijen bij de bakker. Er is naar schatting nu 80% van de Syriërs die onder de armoedegrens leeft", aldus Mohr.

Dat merkt ook Jawa bij haar familie: "Ik probeer heel vaak contact te houden met de familie, maar het wordt altijd een oppervlakkig gesprek. Het gaat dan over de situatie en dan vertellen ze wel hoe duur alles er is en hoe moeilijk het is om vlees en groenten te kopen."

Codetaal

Veel verder komt het gesprek met de familie van Jawa nooit: "Het is echt gevaarlijk voor hun om over politiek te praten. Ze zouden daardoor opgepakt kunnen worden en in de gevangenis kunnen belanden. Daarom durf ik niks te zeggen. Soms hebben we wel een codetaal: als ze gaan vertellen over vlees en tomaten en groenten, dan weet ik wel wat ze eigenlijk bedoelen."

Ook Mohr herkent die moeilijkheid: "Ook voor mij is het moeilijk om lange politieke gesprekken te hebben, vooral met mensen in regeringsgebied. Dat blijft gewoon lastig.

Weinig aandacht

Toch merkt Jawa Manla dat er in ons land nog maar weinig aandacht is voor de oorlog: "Als ik wil horen wat er nu in Syrië gebeurt, dan kan ik daar eigenlijk nooit iets over vinden. Dat vind ik heel verbazend want wat er nu gebeurt is nog steeds heel erg, mensen gaan nog steeds dood. Ik merk dat de mensen van mijn generatie minder bereikt worden door de media dus ze weten er heel weinig over. Ze weten wel dat er een oorlog is, maar ze begrijpen het niet precies."

Iets anders aan hun hoofd dan corona

Volgens Mohr is ook de corona-aanpak in het land interessant: "Maandenlang werd er eigenlijk gedaan alsof corona Syrië min of meer had overgeslagen. Er is eigenlijk nauwelijks een lockdown geweest, er wordt ook weinig getest, maar natuurlijk zijn er ook daar veel besmettingen. Je merkt dat mensen gewoon echt iets anders aan hun hoofd hebben dan het coronavirus. Vooral voor ziekenhuizen in oppositiegebied is het wel echt een onmogelijke uitdaging. Een groot deel is kapotgebombardeerd, er is een tekort aan alle medische materialen die ze nodig hebben en er is weinig internationale hulp. Dus dat is echt heel lastig."

Wat is het alternatief?

Na tien jaar burgeroorlog zit president Assad nog steeds stevig in het zadel en er lijkt niet meteen een alternatief te zijn: "In de regeringsgebieden lijkt hij toch stevig in het zadel te zitten, maar daar wordt dus niet zoveel over een alternatief gepraat want dat kunnen mensen simpelweg niet. Nu hoor ik toch ook wel dat, naar aanleiding van die economische crisis, steeds meer mensen klachten hebben en vraagtekens hebben bij zijn beleid. Die klachten gaan dus niet alleen maar over de economie, maar ook over hoe het nu verder moet. Dit voorjaar komen er verkiezingen aan in regeringsgebied, al is er maar weinig twijfel over wie dat zal gaan winnen. Maar de oppositie is versplinterd en ook de oppositie in het buitenland lijkt er niet goed uit te komen hoe een toekomstig Syrië zou moeten worden vormgegeven. Dat is dus heel ingewikkeld", aldus Mohr.

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.