Hoe oorlogen het milieu aantasten: 'Dit aspect wordt vaak vergeten'

Pyramide

Volgens Zwijnenberg moet je de milieugevolgen van oorlog zien als een pyramide. "Je hebt heel directe milieuvervuiling in een conflict, bijvoorbeeld een kerncentrale in Oekraïne die beschoten werd. Maar ook op de langere termijn zijn er gevolgen door grootschalige ontbossingen, of ziektes door niet opgehaald vuilnis."

Konvooi met cola

Oorlogsverslaggever Tom Kleijn zag al deze gevolgen, van klein tot groot. "Er is geen organisatie dat zoveel fossiele brandstoffen gebruikt als het Amerikaanse leger", aldus Kleijn. "Ze vliegen hun eigen eten in. Ik ben in Irak weleens een konvooi met cola tegengekomen."

Ook op grote schaal zag Kleijn de gevolgen, zoals het onder water zetten van hele gebieden of het bombarderen van oliestations. De oorlogsverslaggever zag dit vooral bij de Golfoorlog in Irak. "Het gerucht ging dat Sadam Hoessein een ring van olietrucks om Bagdad heen had gezet die hij in brand kon steken. Zo kwamen er grote zwarte wolken die het zicht van de Amerikaanse vliegtuigen zouden ontnemen."

Gaza

In de oorlogen die vandaag spelen, schuilt volgens onderzoeker Zwijnenberg nog altijd een milieuramp. Zo deed PAX onlangs onderzoek naar de situatie in Gaza. Daar dreigen ook op langere termijn grote problemen door de schade die nu wordt aangericht. "Ook na het conflict dreigt de Gazastrook volledig onleefbaar te worden. Het puin kan niet verwerkt worden en de landbouw is grotendeels vernietigd", waarschuwt Zwijnenberg.

Rivier vol plastic

Tom Kleijn zag als oorlogsverslaggever ook dat de milieuproblemen onder de lokale bevolking, ten tijde van oorlog en daarna, totaal niet spelen. "Vorig jaar waren we opnieuw in Irak", vertelt Kleijn. "We filmden bij een rivier die helemaal gevuld was met plastic. We vroegen toen aan onze tolk waarom iedereen dat daar toch in gooit. Ze waren de afgelopen decennia simpelweg verleerd om hun stad schoon te houden. Want het kon ieder moment weer misgaan. We hebben het hier over een hele generatie die te maken heeft gehad met vernieling en vervuiling."

Onontkoombaar

Volgens Zwijnenberg zijn deze gevolgen in een oorlog nu eenmaal onontkoombaar. "Wij van PAX brengen deze schade in kaart. Zo zorg je ervoor dat bij wederopbouw ook hiernaar gekeken wordt. Omdat er verder niet naar gekeken wordt en dit aspect ook wordt vergeten."