Russische spionnen proberen landen tegen Oekraïne op te zetten: 'Ze gaan heel geraffineerd te werk'

Zowel op straat als online proberen aanhangers van Rusland erop aan te dringen dat Duitsland stopt met het steunen van Oekraïne. "In Nederland zagen we dat bijvoorbeeld met het Oekraïne-referendum ook", zegt Aerdts. "Pro-Russische mensen in Nederland gingen zich toen bemoeien met de campagnes. Ze probeerden op die manier het publieke debat te beïnvloeden."

Eerder bij MH17 gezien

"Een ander voorbeeld dat we hebben gezien is rond MH17, waar een Nederlandse blogger betrokken was bij een mediaproject dat zogenaamde alternatieven had voor het neerhalen van die vlucht", vertelt de inlichtingenexpert over de manieren waarop Rusland probeert de publieke opinie hier te beïnvloeden.

"We weten dat Rusland heel geraffineerd is in dit soort zaken", zegt ze daarover. "Het zou me niets verbazen, zeker nu we zien dat ze dat in Duitsland zo actief doen, dat ze het ook in Nederland proberen."

'Soms heb je het niet door'

"Wat we in ieder geval zien in Nederland is dat groepen en ook politieke partijen geld uit Rusland ontvangen", vervolgt Aerdts. "Het is duidelijk dat de oorlog een hybride conflict is. Het gaat niet alleen maar om wapens, maar er worden ook cybermiddelen ingezet."

In de Koude Oorlog, tussen de 'westerse kapitalistische' landen en de 'oosterse communistische' landen, zag je dit soort beïnvloeding volgens haar ook veel. "Zowel bij de VS als de Sovjet-Unie was het een tactiek om zoveel mogelijk desinformatie - wat we nu ook zien - te verspreiden. Daar hebben de Russen nu de gewoonte aan overgehouden dat ze het nog steeds proberen."

Spionnen bouwen band op

Aerdts verwacht dat de pogingen van Rusland een grotere kans van slagen hebben als de oorlog in Oekraïne nog lang duurt. "Menselijke bronnen kosten tijd", legt ze uit. "Je moet echt een band met iemand opbouwen." Dat kan op allerlei manieren, weet de inlichtingenexpert. "Sommige mensen zijn naïef daarin en weten misschien niet eens dat ze worden ingezet."

Daarbij noemt ze het voorbeeld van René van der Linden, een voormalig CDA-senator die nauwe banden had met Rusland. "Hij had ook een rol in de Parlementaire Assemblee van de Raad van Europa en reisde in dat kader heel veel naar Rusland. Er is nu een document naar buiten gebracht waaruit blijkt dat een Russische generaal hem runde als agent."

'Politici kunnen doelwit zijn'

Politici moeten zich beter beseffen dat zij een doelwit kunnen zijn van landen om ongemerkt ingezet te worden, vindt Aerdts. Het feit dat 'we' 6 jaar geleden bij een referendum tegen het EU-associatieverdrag met Oekraïne hebben gestemd, laat volgens haar zien dat zulke acties effectief kunnen zijn.

"Maar", nuanceert de deskundige, "het lastige bij dit soort zaken is dat je nooit kan aanwijzen wat exact het effect is geweest. Toch het is aannemelijk dat zulke pogingen heel succesvol kan zijn. Ik hoop dat Nederlandse inlichtingen- en veiligheidsdiensten het op tijd in de smiezen hebben als zoiets als in Duitsland ook hier gebeurt."