Wat betekent het dat steeds meer Russen kritiek uiten op de oorlog?

“Op Russische sociale media heeft dit een enorm effect gehad.”, vertelt correspondent Geert Groot Koerkamp in het NOS Radio 1 Journaal. “Het is een historische gebeurtenis.” Of het effect gaat hebben op de kijkers van de zender, is de vraag.

Nieuws

Groot Koerkamp heeft dit eerder zien gebeuren. “in 2011 had je enorm veel protesten in de straten van Moskou. De televisie negeerde dat en toen heeft een nieuwslezer gezegd: als we hier geen aandacht aan besteden, dan boycot ik de zaak en ga ik het nieuws niet lezen.” Volgens hem kwamen dit soort acties ook voor in de einddagen van de Sovjet Unie.

Gevolgen

Marina Ovsyannikova was een redacteur van de zender. Haar onderneming bleef niet zonder consequenties. Ze werd weggevoerd, vertelt Groot Koerkamp. “Meteen werd de reportage uitgezonden die was aangekondigd. We konden niet zien wat er direct gebeurde, maar we weten dat ze is meegenomen door de politie en sindsdien zijn we het spoor bijster.” Advocaten hebben de vrouw niet kunnen vinden en hebben geen contact met haar op kunnen nemen. “Ze is niet in het televisiecentrum, ze is ook niet in het dichtstbijzijnde politiebureau. Op dit moment weten we nog steeds niet waar ze zich bevindt.”

Kritiek

Ovsyannikova is niet de enige die kritiek uitte op de oorlog in de afgelopen paar dagen. Ook oud-vicepremier Arkadi Dvorkovitsj heeft zo zijn bedenkingen bij de invasie. Dat vertelde hij in een interview met een Amerikaans tijdschrift. “Hij heeft gezegd dat het een schade is wat in Oekraïne gebeurt. Hij heeft dat scherp veroordeeld en noemt het zelfs een oorlog.” In Rusland mag je de woorden ‘oorlog’ en ‘invasie’ niet gebruiken wanneer je het hebt over de Russische ‘militaire operatie’. “Het is opvallend, want hij is in feite de eerste persoon van zijn kaliber, een hoge Russische official, die zich openlijk uitspreekt en waarschijnlijk verwoord wat veel anderen denken, maar niet durven te zeggen.”

Durven

Groot Koerkamp denkt dat het onvermijdelijk is dat meer mensen zich uitspreken tegen de oorlog in Oekraïne. “De Russische staatstelevisie laat alleen één kant van het verhaal zien. De waarheid over het aantal slachtoffers, verwoestingen en doden wordt geen uitspraak over gedaan. Vroeg of laat sijpelt dat door naar het Russische publiek. Het is onvermijdelijk dat steeds meer mensen op televisie zich zullen uitspreken”, legt hij uit. “In dit soort situaties zie je bij veel mensen dat de woede, onvrede en schaamte het wint van de angst om zich uit te spreken.”