De kracht van Argentijnse volksmuziek in tijden van dictatuur

Protestliederen

Rodriguez van der Spoel is de zoon van een Nederlandse vader en Argentijnse moeder. Hij groeide op in de jaren '60 en '70 in Rosario, een stad op zo'n 300 kilometer van de hoofdstad Buenos Aires. Het was de tijd van de dictatuur onder president Peron en later de militaire dictatuur van generaal Videla. "Je zag heel veel militairen op straat, heel veel wapens en veel geweld. Het was een tijd waarop je niet te veel mocht praten", vertelt de muzikant.

Bepaalde liedjes waren verboden tijdens de militaire dictatuur in Argentinië. Rodriguez van der Spoel laat een oude opname horen waarin zijn ouders zingen over een vermoorde duif, een verwijzing naar de vele verdwijningen door het Videla-regime. "Protestnummers werden verboden. In andere liedjes werd daarom subtiel verwezen naar het leven onder de Junta. Het lied Dos Palomitas is een voorbeeld van een bewust gecomposeerd lied die anoniem is geschreven", legt de componist uit.

Volksmuziek

De Argentijns-Nederlandse Rodriguez komt uit een hele muzikale familie, zijn opa leerde hem over de traditionele inheemse volksmuziek. "Elke vrijdag ging ik naar hem toe, samen luisterden we zijn hele muziek collectie. Eén van de nummers die hij mij liet horen was van de artiest Mercedes Sosa. Haar stem is zo prachtig."

Naast luisteren werd er thuis ook muziek gemaakt. Als autodidact leerde Rodriguez verschillende instrumenten bespelen. Later verhuist hij naar Nederland, hier leert hij componeren en dirigeren. Op het Conservatorium van Amsterdam werd hij geschoold in de klassieke muziek. "Ik ben op zoek gegaan naar de verloren link tussen de Europese muziek en mijn volksmuziek. De volksmuziek in Latijns-Amerika is ontstaan uit de interpretatie van Spaanse barokmuziek door Afrikanen en de inheemse bevolking, legt de componist uit. Met het muziekensemble Música Temprana geeft Rodriguez invulling aan de muziek uit de koloniale tijd. "Het is vrij uniek. Er zijn internationaal weinig muziekgroepen die melodieën uit die tijd spelen, de originele platen moet je namelijk opduiken uit het archief en zelf omzetten.", stelt de in Nederland bekende dirigent.

Vertrek

Eén van Rodriguez zijn lievelingsmuzikanten is de Argentijnse Atahualpa Yupanqui, een zanger met een rauwe stem. Zijn liederen zijn door alle musici gezongen, vertelt Rodriguez. "Hij is de essentie van de Argentijnse muziek van de 20ste eeuw, hij heeft zoveel gecomponeerd." Het lied Piedra y camino gaat over vertrekken zonder te begrijpen waarom en waarnaar toe. "Argentijnen zijn door de armoede in het land gewend om telkens te vertrekken in de zoektocht naar werk.", legt de Argentijns-Nederlandse componist uit. In de studio zingt hij het liedje op akoestische gitaar.