Hoe gevaarlijk is de Belarussische geheime dienst?

Vitaly Shishov leidde een in Kiev gevestigde organisatie die Belarussen helpt te vluchten. Vorige week werd zijn lichaam gevonden in een park in Kiev. Er loopt op dit moment een onderzoek naar de dood van Shishov en de Oekraïense politie liet weten dat zij alle mogelijkheden onderzoeken, inclusief moord.

Belarus is de afgelopen periode vaker in het nieuws geweest, zo werd journalist Roman Protasevitsj uit een vliegtuig gehaald en gearresteerd en werd atlete Kristina Timanovskaja tegen haar wil naar het vliegveld van Tokio gebracht om terug naar huis te vliegen. Timanovskaja is ondertussen in Polen aangekomen, dat haar een humanitair visum heeft gegeven. De gebeurtenissen verbazen Krasovskaya niet. “Ik kan me voorstellen dat het beangstigend is voor veel mensen in Belarus”, zegt Krasovskaya.

Meer dan twintig jaar geleden verdween Krasovskaya’s vader en hoogstwaarschijnlijk zat de KGB daarachter. Krasovskaya is de dochter van zakenman Anatoly Krasovsky. Krasovky en politicus Viktor Gonchar verdwenen in 1999. “Officieel zijn ze nog steeds verdwenen en is er niks bekend over wat er toen is gebeurd. Echter zijn er aanwijzingen dat ze ontvoerd en vermoord zijn, in opdracht van de dictator zelf. Voor mij is het heel pijnlijk, omdat ik geen afscheid heb kunnen nemen.” Krasovskaya verwacht niet dat er duidelijkheid over de situatie van haar vader komt zolang de huidige president Loekasjenko blijft zitten.

Tentakels over de grens

Als Belarus in Nederland zou Smeets zich wel zorgen maken. “Zeker wanneer je in Oekraïne, Polen of Litouwen woont. De KGB werkt ook nauw samen met de Russische geheime dienst. Dus het werkterrein van de KGB zou ruimer kunnen worden, dan we tot nu toe veronderstellen.”

Het zou verstandig zijn als de AIVD een dossier over de KGB zou openen, denkt Smeets. “Het is voor ons heel ver weg, en we denken dat het onbelangrijk is.” Krasovskaya ervaart geen bedreiging, maar kent wel iemand uit haar omgeving die zich erg bedreigd voelt. “Zo ernstig dat hij beveiligd wordt door de Nederlandse politie.”

Smeets vindt dat Nederland een voorbeeld moet nemen aan Engeland. Engeland legde Belarus sancties op omtrent de export van kalium en aardolieproducten. In een reactie daarop liet president Loekasjenko weten dat Engeland kan "stikken" in hun sancties. “Er zijn sancties door de Europese Unie uitgevaardigd, maar die zijn halfslachtig. De sancties zijn slappe thee”, zegt Smeets.