Van Franco tot hippies, en van haat tot liefde, de flamenco is doordrenkt met paradoxen
- Nieuws
- Van Franco tot hippies, en van haat tot liefde, de flamenco is doordrenkt met paradoxen
De zomerserie Verre Geluiden van Bureau Buitenland is terug van weggeweest. We trappen af in Spanje en nemen een duik in de paradoxale wereld van de flamenco. Want achter de stereotype beelden van gitaren, rode rozen en wervelende jurken schuilt ook een school van strakke codes en tradities waar zelfs dictator Franco zich in het verleden in heeft gemengd. "Rechts houdt van flamenco op dezelfde manier als dat het van stierenvechten houdt", aldus Ernestina van de Noort, directeur van de Flamenco Biënnale.
Video niet beschikbaar
Olé-olé-gehalte
Een anti-noppenstatement, zo noemt Ernestina van de Noort haar werk voor de Nederlandse Flamenco Biënnale; het tweejaarlijkse festival dat volledig om de flamenco draait, maar tegelijkertijd het podium geeft aan artiesten die breken met tradities en de stereotype beelden van gitaren, rode rozen en wervelende jurken zoveel mogelijk vermijden. "Het olé-olé-gehalte van de flamenco probeer ik te ontkrachten", vertelt Van de Noort. En dat is niet niks, want de flamenco, die haar oorsprong al in de 14e en 15e vindt, is namelijk een muziekstijl die doorweven is met tradities en straffe codes.
Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.
Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.
Van Franco tot hippies
Die flamenco traditie stond niet altijd zo vast in haar eigen codes. Wat ooit een smeltkroes was van Joods-christelijke muziektradities met "Arabische ingrediënten" en invloeden van zigeuners en Afro-Cubaanse ritmes, werd in de 20ste eeuw in een strak keurslijf gegoten door het bewind van dictator Franco. "Die flamenco werd door Franco op een gegeven moment ingezet als exportproduct," vertelt Van de Noort. "Hij wist zo 'het Spanje van de tamboerijn' te verkopen. De eerste zomerfestivals zijn ook onder het franquistische dak geboren. Rechts houdt ook van flamenco als dat het van stierenvechten houdt." De flamenco als nationalistische trots dus. Maar, volgens Van de Noort kende de flamenco in diezelfde tijd ook een hele andere kant. "In de jaren '60 en '70 leefde er ook een soort hippie-flamenco, van mensen die naar Zuid-Spanje trokken en daar communes opbouwden. En dat was een aardse, gypsy-flamenco."
Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.
Haat en liefde
De paradoxen van de flamenco zijn ook in de muziek zelf terug te vinden, dat vaak omschreven wordt als een viering van het tragische en van het vrolijke. Van de Noort omschrijft het als haat en liefde. "Ik ben er bijna bang voor omdat het zo ongelooflijk moeilijk is. maar ik heb het ook altijd vereerd, het was een soort heilig goed. De ritmes, de coördinatie met je hoofd, met je lijf en met je handen, en dan ook nog op tijd eindigen met zang en gitaar, dat is ongelooflijk moeilijk."
Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.
Bureau Buitenland: Verre Geluiden 2
Van Palestijnse feestmuziek en Joegoslavische folklore tot Marokkaanse hiphop en Italiaanse filmmuziek. Voor het tweede jaar op rij maakt Bureau Buitenland deze zomer een muzikale wereldreis.
Vanaf maandag 18 juli, elke werkdag, tussen 13.30 en 14.00 uur, VPRO, NPO Radio 1. Zie voor meer: vpro.nl/bureaubuitenland
En op de Verre Geluiden 2 afspeellijst op Spotify vind je alle muziek die deze zomer de revue passeert.
Gerelateerde podcast
Bureau Buitenland
Gerelateerd
