Memoires Navalny zijn liefdesbrief aan vrouw en Rusland: 'Hoe meer druk hij voelde, hoe meer hij groeide'

Patriot verschijnt direct in meer dan 20 talen en werd zwaarbeveiligd voor de releasedatum. "Sommige boeken zijn gevoelig", stelt Koens. Navalny's memoires gaan over zijn jeugd en hoe dat hem heeft gevormd tot wie hij is, maar ook over zijn gevangenschap in Rusland en de nasleep van zijn vergiftiging, met als doel om hem om te leggen.

Rusland verdedigen

Toen Poetins grootste opponent overtuigd werd dat hij het mogelijk niet zou overleven, besloot hij de memoires te gaan schrijven. "Hij vindt dat onzin en denkt terug te gaan naar Rusland", vertelt Koens. Navalny zou het "dom" vinden om niet terug te gaan naar zijn thuisland. "Alle andere oppositieleiders in Rusland zijn op een gegeven moment gevlucht en in het buitenland Rusland gaan verdedigen. Dat wilde hij niet."

Coma

Navalny begon aan zijn memoires nadat hij uit een coma ontwaakte. "Dat is wel fenomenaal, dat heb ik nog nooit gelezen. Je denkt dat als iemand in coma ligt, het licht uitgaat en dan weer aan", aldus Koens. Navalny vluchtte destijds naar Duitsland, waar hij na ruim een maand zijn spraak- en denkvermogen terugkreeg. "Hij zit gevangen in zijn eigen lichaam. Hij was heel angstig."

"Rusland veranderen moeten Russen zelf doen ín Rusland", was Navalny's overtuiging, meent Koens. "Hoe meer druk hij voelde, hoe meer hij groeide en niet bang was." Zo ook niet toen hij in 2013 veroordeeld werd en 9 jaar een strafkamp in moest. "Daar heeft hij toen afscheid genomen van zijn vrouw", zegt Koens. "Toen kwamen er protesten en is het Kremlin bang geworden en hebben hem de volgende dag vrijgelaten."

Onder de indruk

Navalny zou onder de indruk zijn geweest van hoeveel "mensen hij op de been had gekregen" en had dan ook niet verwacht dat hetzelfde hem nog eens zou overkomen. Een verschrikkelijk tafereel met een dodelijk eind.

Liefdesbrief

Patriot is ook "een liefdesbrief" aan zijn vrouw Joelia Navalnaja, vertelt Koens. "Ze heeft aangekondigd zijn levenswerk door te zetten. Maar zij is niet in Rusland. Ze kan niet terug en als ze dat wel doet, staat haar hetzelfde lot te wachten. Dit boek is een liefdesverklaring aan zijn vrouw, zijn land, het land dat hij heeft geprobeerd te veranderen."

'Niet heel optimistisch'

Koens omschrijft Navalny's offers als "mooi en hoopvol", maar vreest ook voor zijn thuisland. "Ik ben niet heel optimistisch over de toekomst van Rusland", zegt de correspondent. Wat Koens ook opviel tijdens het lezen, is hoe Navalny gedurende het boek steeds meer 'verdwijnt'. "Het doet pijn om dat te realiseren."

De memoires zijn gelijk ook een aandenken aan Navalny. "Er is echt een moment geweest dat hij miljoenen mensen op de been kreeg. Dat hebben ze systematisch de kop ingedrukt", zegt Koens. Maar in Rusland zal het niet snel een bestseller worden. "Als je in Moskou woont, durf je dit niet in de kast te zetten. Dan komt de politie langs."

Patriot is vanaf nu verkrijgbaar.