Het vergeten volk: 10 jaar na de genocide op de Jezidi's

Wahhab Hassoo, directeur van de stichting Nederland Helpt Jezidi's, herinnert zich de dag nog goed. "Ik ging met mijn ouders naar familie in Hannover. We hadden het fijn samen, het was feest. We gingen vrolijk slapen en de volgende dag zagen we via Facebook wat er was gebeurd in Sinjar. Het was een shock. Opeens stond onze wereld op z'n kop."

Een vergeten genocide

Op dit moment is er de nodige aandacht voor de Jezidi's vanwege het 10-jarig jubileum van de aanval, maar volgens Brenda Stoter Boscolo was dat de afgelopen jaren anders. "Nogal karig. Dat vind ik bizar eerlijk gezegd. Er is deze minderheid zoveel ellende aangedaan door IS - moord, verkrachting, ontvoering, slavernij - dat de internationale gemeenschap ze zou moeten bijstaan in plaats van hun leed grotendeels te negeren. Maar ze zijn een bijverhaal geworden als het gaat over IS." Wahhab Hassoo is bij deze vraag minder uitgesproken. Hij wil liever geen mening geven over hoeveel aandacht Nederlanders hebben voor het lot van de Jezidi's. Maar hij zegt wel: "De publieke opinie kent de Jezidi's nauwelijks."

Brenda Stoter Boscolo, een onderzoeksjournalist die uitgebreid heeft gerapporteerd over het Midden-Oosten en mensenrechtenkwesties, benadrukt dat de Jezidi's lijden onder het gebrek aan aandacht. "Absoluut. In de tentenkampen in Koerdisch Irak waar ze nu zitten en ook in de diaspora voelt men zich tekort gedaan. Ik was laatst bij Jezidi's in Duitsland en dan hoor je nog steeds dezelfde verhalen over wat IS toen heeft aangericht. Ze zijn er nog lang niet overheen, ze beleven nog dagelijks de genocide - dat vinden ze de juiste beschrijving en ik ook. En ze willen weten: waarom doet de wereld niets voor ons? En waarom kunnen we niet terug naar Sinjar, hun geboorteplaats immers."

Leven in tentenkampen

Veel Jezidi's wonen al jaren in tentenkampen in Noord-Irak, waar de omstandigheden vaak erbarmelijk zijn. De kampen zijn overvol, en er is een gebrek aan basisvoorzieningen zoals schoon water, medische zorg en onderwijs. Het leven in deze kampen is een constante herinnering aan het geweld dat hen uit hun huizen dreef. "De mensen voelen zich vergeten en in de steek gelaten," zegt Brenda. "Ze hebben hun hele leven achtergelaten en proberen nu in deze onmenselijke omstandigheden te overleven."

Naar Sinjar kunnen de Jezidi's niet meer terugkeren, ondanks dat het hun thuis is. Wahhab Hassoo legt uit waarom: "Het gebied is nog steeds onveilig. Er zijn mijnen, milities en een gebrek aan infrastructuur. Bovendien is er geen zekerheid dat een tragedie zoals in 2014 zich niet opnieuw zal voordoen. De mensen hebben veiligheid en stabiliteit nodig om terug te keren, maar dat is er op dit moment niet." De Iraakse overheid en Koerdische regionale regering zijn er niet in geslaagd om het gebied voldoende te beveiligen en op te bouwen. Dit zorgt ervoor dat de Jezidi's blijven vastzitten in een cyclus van onzekerheid en armoede. "Veel mensen willen terug, maar ze durven niet. Ze hebben alles verloren en hebben geen garanties dat het weer veilig zal zijn," voegt Wahhab toe.

Trauma en herstel

De Jezidi-gemeenschap worstelt nog dagelijks met de psychologische en emotionele gevolgen van de genocide. Veel overlevenden lijden aan posttraumatische stressstoornis (PTSS) en andere mentale gezondheidsproblemen. "Ze zijn nog lang niet overheen wat er is gebeurd," zegt Brenda. "Veel vrouwen en meisjes die ontvoerd en verkracht zijn, hebben moeite om hun leven weer op te pakken. De gemeenschap heeft uitgebreide psychologische steun nodig, iets dat momenteel nauwelijks beschikbaar is."

De Jezidi-gemeenschap lijdt nog steeds onder de gevolgen van de aanval van IS tien jaar geleden. De internationale gemeenschap moet meer doen om hen te helpen en hun situatie onder de aandacht te brengen. Brenda roept op tot meer internationale steun en bewustwording: "De Jezidi's hebben onze hulp nodig. Ze verdienen het om in veiligheid en waardigheid te leven. De vraag blijft: waarom doet de wereld niets voor de Jezidi's, en wanneer kunnen zij terugkeren naar hun thuisland Sinjar?"