Luuk van Middelaar: 'Het EU-buitenlandbeleid is nog een beetje puberaal'

"Je moet je realiseren dat de Europese Unie is begonnen als vredesproject. En dat is in zekere zin onderling gelukt tussen lidstaten. We hebben vrede, we doen minder aan expliciete machtspolitiek", legt de historicus uit. "Maar wat de EU nu eigenlijk wil, is naar binnen toe die vredesorde handhaven, terwijl we naar buiten toe nu wél machtspolitiek moeten bedrijven. Dat is natuurlijk een enorme kentering en dat vraagt echt nog wel wat meer tijd."

Een voorbeeld is volgens hem de uitnodiging van Ursula von der Leyen, de voorzitter van de Europese Commissie, aan Oekraïne om lid worden van de EU. Dit was veel te vroeg, volgens Van Middelaar. En met veel te weinig besef voor wat dat strategisch voor ons als Unie betekent.

Belang geldt bijna als een vies woord

"We moeten ons blijven inzetten voor de Europese waarden zoals democratie en vrijheid, zeker intern. Maar het moet misschien niet het enige zwaartepunt in de buitenlandse politiek zijn, zoals dat heel lang is geweest", aldus de historicus. "Geopolitiek gaat ook om het verdedigen van je belangen. Het woord belang geldt in Brussel al jaren bijna als een vies woord. Maar waar moet je het met geopolitiek anders over hebben?"