Noord-Ierland herdenkt Bloody Sunday, 50 jaar na dato

Correspondent Arjen van der Horst vertelt in het NOS Met het Oog op Morgen wat er ook alweer gebeurde op die bewuste 30 januari 1972. Katholieke Noord-Ieren gingen in Londonderry de straat op voor een protestmars, ondanks een demonstratieverbod. Ze protesteerden tegen de Britse regering en vóór burgerrechten.

De situatie liep uit de hand toen Britse soldaten het vuur openden op de demonstranten. ''26 deelnemers werden geraakt, van wie er 14 om het leven kwamen. Een diepgaand onderzoek - vele jaren later - concludeerde dat die soldaten geen enkele rechtvaardiging hadden om het vuur te openen en dat ze dus onschuldige burgers hadden gedood'', zegt Van der Horst.

Excuses

In 2010 bood de Britse regering excuses aan en erkende dat de militairen zonder reden ongewapende burgers hadden gedood. Een voormalige soldaat werd drie jaar geleden aangeklaagd voor zijn rol, maar tot een proces kwam het niet.

Keerpunt

Bloody Sunday was een keerpunt in The Troubles, het conflict in Noord-Ierland. ''De IRA bestonden al wel, maar waren nog een kleine paramilitaire groep. Na Bloody Sunday veranderde dat. Honderden jonge katholieken sloten zich aan bij de IRA. Ze zagen geen heil meer in vreedzaam protest. Dat is eigenlijk het echte begin van The Troubles als de burgeroorlog die we zouden kennen, die dertig jaar zou duren.''

''1972 was ook meteen het bloedigste jaar van The Troubles'', vervolgt Van der Horst. ''Aan die bloedige strijd zou pas in 1998 een einde komen met het Goede Vrijdagakkoord. Maar Bloody Sunday is zonder twijfel een van de belangrijkste momenten in The Troubles.''

Muurtekeningen

Van der Horst woont zelf vlakbij de plek waar Bloody Sunday zich voltrok. Nog wekelijks komt hij in The Bogside, de wijk waar het gebeurde. ''Die plek is omringd door grote muurtekeningen die de bloedige taferelen van die dag verbeelden. Er staat ook een monument voor de slachtoffers. Bloody Sunday is iets dat nog heel erg leeft in de stad, ook vijftig jaar later.''