Hoogste aantal executies sinds 2015: 'Komt vooral door enorme stijging in Iran'

In 2023 vonden in totaal 1.153 executies plaats, volgens Amnesty een toename van meer dan 30 procent ten opzichte van 2022. "Dat komt vooral door een enorme stijging van het aantal executies in Iran, waar de doodstraf veel meer is toegepast om druggerelateerde misdrijven tegen te gaan", zegt Elke Kuijper van Amnesty Nederland in het NOS Radio 1 Journaal.

De vijf landen die, naast Iran, de meeste executies uitvoeren zijn Saudi-Arabië, China, Somalië en de Verenigde Staten. Van alle geregistreerde executies neemt Iran het overgrote deel voor haar rekening: 74 procent.

Geen officiële cijfers China

Volgens Amnesty kunnen de werkelijke cijfers wereldwijd nog hoger zijn, omdat de cijfers in China omtrent de doodstraf en executies niet openbaar worden gemaakt.

"We hebben wel schattingen van het aantal executies in China", vertelt Kuijper. "We krijgen cijfers van advocaten en familieleden van mensen die geëxecuteerd zijn. En dan komen we helaas uit op duizenden per jaar. Dus China steekt met kop en schouders boven alle andere landen uit."

Ook stijging in de VS

In de Verenigde Staten was in 2023 sprake van een lichte stijging van het aantal executies, van 18 naar 24. Amnesty wijst ook op nieuwe wetten in verschillende staten, zoals in Idaho en Tennessee, die executies door middel van een vuurpeloton mogelijk maken.

"In Amerika wordt gekeken naar alternatieve middelen om de doodstraf uit te voeren", weet Kuijper. "Bepaalde staten willen executies uitvoeren met een vuurpeloton. En vorig jaar in Alabama is voor het eerst een executie uitgevoerd door middel van stikstofverstikking."

Laagst aantal landen

Hoewel het aantal executies het afgelopen jaar steeg, schaffen meer landen de doodstraf af. Momenteel hebben 112 landen de doodstraf helemaal afgeschaft, 144 landen hebben het in de praktijk afgeschaft. Daarbij is het aantal landen waar executies werden geregistreerd het laagste ooit: 16. Dat is het laagste aantal sinds Amnesty International de cijfers bijhoudt.

"Naast erover rapporteren, voeren wij actie tegen de doodstraf. In z'n algemeenheid, maar ook voor individuele gevallen. Op dit moment bijvoorbeeld voor Toomaj Salehi, een hele bekende Iraanse rapper die ter dood is veroordeeld voor deelname aan de demonstraties in Iran", aldus Kuijper. "Mensen kunnen altijd meedoen en in actie komen tegen de doodstraf."