Kan Trump met 1 druk op de rode knop een kernoorlog ontketenen?

Henk van der Aa, verslaggever van Brandpunt, ging voor de uitzending op zoek naar de vraag: Hoe makkelijk is het voor Trump om zo’n oorlog te beginnen? Bekijk hier het gespek met Henk van der Aa in De Ochtend.

Amerika-kenner Victor Vlam weet hoe de rode knop werkt. Er is een hoop mysterie over ‘de rode knop’, waarmee met 1 druk een kernbom kan worden afgevuurd. Bestaat dat ding nou echt?

"Die rode knop, dat is een fabeltje. Die bestaat niet. Er is een tas -een opvallend eenvoudig leren ding trouwens- waar een code in zit. Die word ook wel 'de nucelair football' genoemd. Deze tas reist altijd met de president mee. Een van de bodyguards van de president moet dus ten alle tijden in de buurt van Trump zijn. In deze koffer zit een nucleaire code, die de president moet doorgeven aan de telefoon. De code verandert iedere week. Door deze cijfers door te geven, weet de persoon aan de andere kant van de lijn zeker dat het om de president gaat. En zo geeft de machtigste man in Amerika dus de opdracht tot een nucleaire aanval."

Maar de president -Trump in dit geval- kan dat dus helemaal in zijn eentje beslissen?

"Ja, Trump kan dit helemaal in zijn uppie bepalen. Er zijn geen 'checks and balances' ingebouwd wat dat betreft. Het idee erachter is dat de president in een crisissituatie snel moeten kunnen handelen. Daar is het hele systeem op ingericht. De minister van Defensie moet formeel wel adviseren, maar kan een aanval niet tegenhouden. Dus Trump is in zijn eentje de baas als het hier om gaat. Maar in de praktijk zal hij wel zijn adviseurs raadplegen natuurlijk."

Er is dus niet een soort ultieme handrem. Voor het geval de president bijvoorbeeld dronken is of op een andere manier ontoerekingsvatbaar?

"Nee, de President velt altijd het finale oordeel. Er gaan wel verhalen over Nixon die nogal vaak aan de fles zat en dat men probeerde ‘the football’ bij hem weg te houden. Of Reagan, die op een gegeven moment aan Alzheimer leed. Maar het uitgangspunt blijft, de president moet direct kunnen handelen in een crisissituatie en is de baas."

Bij Trump lijkt alles anders te gaan dan bij vorige presidenten. Er zijn foto’s opgedoken dat de president in een restaurant in het openbaar aan het overleggen is hoe te reageren op Noord-Korea. Alle informatie lag voor iedereen zichtbaar op tafel.

"Ja, daar kwam enorm veel kritiek op. Trump zat op dat moment te dineren in zijn buitenverblijf Mar-a-Lago. Met al zijn adviseurs om zich heen besloot hij daar –en plein publique dus- de crisis met Noord-Korea te bespreken. Er doken allemaal foto’s op van dit overleg. En er lag dus allemaal gevoelige informatie op tafel. En wat echt een doodzonde was, de man met de 'football' stond ook op de foto. Die moet ten alle tijden anoniem blijven. Uit angst dat hij ontvoerd wordt of zo. Hij heeft de geheime nucleaire code. Ik denk dat deze man dit werk ook niet meer doet nu zijn identiteit op straat ligt."

Trump kan dus in zijn eentje een kernoorlog beginnen. Formeel hoeft hij naar niemand te luisteren. Denk je dat er nog wel iemand is die invloed op hem heeft? Zijn dochter Ivanka misschien?

"Ja, wie heeft het oor van de president? Dat weten we natuurlijk niet echt. Er wordt wel druk over gespeculeerd. En het verandert nogal eens bij Trump. Je hoort dat zijn dochter Ivanka en schoonzoon Jarred inderdaad een matigende invloed op hem hebben. Hij heeft als het om dit soort oorlogshandelingen gaat wel stevige mensen om hem heen. Herbert Raymond McMaster bijvoorbeeld is zijn nieuwe veiligheidsaviseur. Hij geniet een enorme reputatie en is veel stabieler dan zijn voorganger Michael Flynn. Dus daar zal hij wel naar luisteren zou je denken. Hoewel McMaster Trump een paar keer heeft teruggefloten tijdens meetings met wereldleiders. En naar verluid was de President daar ‘not amused’ over. Maar goed, het echte antwoord is. We weten het niet."

Word jij wel eens badend in het zweet wakker bij de gedachte dat Trump in een opwelling op de knop drukt?

"Nee, daar maak ik me geen zorgen over. Natuurlijk, deze president heeft een hoop nadelen. Zijn gebrek aan zelfdiscipline is daar een van. Maar hij is niet totaal onbezonnen. De man heeft een miljarden business opgezet, dus heeft echt wel enige basis van competentie."

Dus jij bent niet bang dat hij ieder moment een bom op Noord-Korea kan gooien?

"Nee. Tot nu toe zijn er eigenlijk heel veel dingen goed gegaan in de kwestie Noord-Korea. Trump heeft heeft de druk op China opgevoerd om Noord-Korea onder druk te zetten. Daarin opereert hij dus heel diplomatiek. Natuurlijk is het een horrorgedachte voor de Amerikanen dat de Noord-Koreanen met een langeafstandsraket de VS kunnen raken. Maar ik denk echt dat het zo’n vaart niet loopt. Ik heb ook het idee dat het scenario - een mogelijke kernoorlog- veel meer in de Europese media speelt dan in de VS. Daar hoor je er veel minder over. Wat wel altijd op de loer ligt, is een misrekening van een van de partijen, waardoor het toch fout kan gaan. Dat kan altijd gebeuren.”

Henk van der Aa onderzoekt hoe makkelijk het is voor President Trump om een kernoorlog te beginnen. Kijk dinsdagavond naar Brandpunt, 20.25 uur, NPO2