Uitholling Amerikaanse rechtsstaat: 'Als dit zo doorzet, is het einde democratie'

Tweede termijn Trump

Voor Eric Janse de Jonge, Amerikaans staatsrechtdeskundige en voormalig CDA-senator, zijn er twee grote signalen die erop wijzen dat de Amerikaanse rechtsstaat uitgehold wordt. "Trump omzeilt het parlement en roept wantrouwen op tegen de rechterlijke macht."

Veel van zijn collega-juristen in de VS zijn daar bezorgd over, vertelt De Jonge. Dat maakt volgens hem de tweede termijn van Trump anders. "Hij is beter voorbereid en heeft mensen om zich heen die loyaal zijn. En komen snel tot uitvoering van project 2025."

Risico's

Dat alles brengt volgens de jurist vergaande risico’s met zich mee. "Als dit zo doorzet, is het einde van de Amerikaanse democratie in zicht. Dat is verschrikkelijk, omdat Amerika een prachtig voorbeeld is voor andere landen."

Er is een lange geschiedenis van presidenten die het Congres proberen te omzeilen. De jurist noemt Nixon, Roosevelt en Bush jr. "Wat Trump nu doet, gaat drie stappen verder."

Kan Trump toezichthouders en aanklagers zomaar ontslaan? "Nee", zegt de De Jonge. "Dat moet met instemming van het Congres en met geldige redenen. Daarom is het spannend wat het Hooggerechtshof hierover gaat zeggen. Zij kunnen een grens trekken."