Dreiging bij kerncentrale Zaporizja: wat zijn de risico's?
- Nieuws
- Dreiging bij kerncentrale Zaporizja: wat zijn de risico's?
Bij de grootste kerncentrale van Europa wordt hard gevochten tussen de Oekraïners en de Russen. Na het opblazen van de Kachovka-dam in dezelfde regio afgelopen maand, bestaat nu de vrees dat ook de Zaporizja-reactoren zullen worden getroffen. Moskou en Kyiv beschuldigen elkaar op voorhand van sabotage van de kerncentrale. Onze verslaggever Michiel Driebergen is ter plaatse in Zaporizja-stad en vertelt met atoomfysicus Wim Turkenburg in Bureau Buitenland over de risico’s van een mogelijke aanslag.
Video niet beschikbaar
Explosieven op het dak
Op Telegram en andere sociale media wordt druk gespeculeerd, zeker nu de Oekraïense inlichtingendienst beweert dat er explosieven op het dak van de Zaporizja-centrale zijn geplaatst. In Zaporizja-stad en andere steden nabij de kerncentrale is de angst groot, vertelt Michiel Driebergen. "De dreiging bij de kerncentrale is nu weliswaar volop in het nieuws, maar voor omwonenden speelt dit al veel langer. Bij de Zaporizja-centrale wordt al het hele jaar door over en weer geschoten en uit satellietbeelden blijkt dat de Russen zwaar materieel in de centrale hebben geparkeerd", legt Driebergen uit.
"Nu komt het nieuws over mogelijke explosieven op het dak daar bovenop. En dat de Russen nergens voor terugdeinzen is voor de mensen hier inmiddels duidelijk, gezien het opblazen van de Kachovka-dam. Je zou kunnen zeggen dat hiermee de dam van de zorgen is gebroken: iedereen heeft het erover en is er ontzettend bang voor."
Je zou kunnen zeggen dat met het opblazen van de Kachovka-dam ook de dam van de zorgen is gebroken.
Geen water uit de kraan
Deze dreiging komt dus na de doorbraak van de Kachovka-dam, als gevolg waarvan het bijbehorende stuwmeer - een waterplas twee keer zo groot als het IJsselmeer - helemaal leegliep. Het ongeloof, maar ook de impact ervan is nog altijd enorm.
"De dam en het bijbehorende stuwmeer bestonden al zeker zeventig jaar nabij de Zaporizja-centrale. Bovendien werd het water uit het stuwmeer gebruikt om de kerncentrale van koelwater te voorzien. Een ander hardnekkig gevolg van het opblazen van de dam is dat in de regio zeer beperkt drinkwater beschikbaar is. Er komt bij mensen thuis geen water meer uit de kraan", vertelt Driebergen.
Gebrek aan koelwater
De afgelopen tijd beschuldigen de Oekraïners en de Russen elkaar over en weer van het voorbereiden van een aanslag op de kerncentrale in Zaporizja. Toch is het nog maar de vraag hoe gevaarlijk de centrale nog is, nu de kernreactoren al maanden uit staan. "Wat betreft het probleem rondom het mogelijke gebrek aan koelwater: dat water moet geleverd worden. Maar op dit moment wordt het koelwater ook uit de rivier gehaald en er zijn mogelijkheden om koelwater te krijgen van een nabij gelegen elektriciteitscentrale. Ook kunnen de Oekraïners nog water oppompen uit de bodem", legt Wim Turkenburg uit.
"Aan de andere kant is de behoefte aan koelwater beperkt. Doordat alle reactoren op dit moment uit staan, is de behoefte aan koelwater minder dan 1% dan wanneer de centrale volop in bedrijf zou zijn", relativeert Turkenburg.
Aanval of beschadiging
Naast de beschietingen rondom de kerncentrale en het mogelijke gebrek aan koelwater, is er nog de dreiging van een aanval of beschadiging. "Het risico daarvan hangt vooral af van waar een eventuele aanval zou plaatsvinden", vertelt Turkenburg. "Een explosie op het dak zou bijvoorbeeld minder gevaarlijk uitpakken, omdat een beschadiging van het gebouw niet heel schadelijk zou zijn voor de omgeving. Het risico is groter wanneer er bijvoorbeeld een zware bom zou vallen op een plek naast de centrale waar allerlei radioactief materiaal opgeslagen ligt."
Verder benadrukt de atoomfysicus dat het Weense atoombureau IAEA onderzoek heeft gedaan rondom de kerncentrale, maar vooralsnog geen mijnen onder of direct bij de kernreactoren heeft gevonden. "Wel blijken er Russische mijnen om de centrale heen te liggen, met als doel om een potentiële aanval van de Oekraïners af te houden", aldus Turkenburg. Al met al is het een zorgelijke situatie, maar op dit moment niet levensbedreigend, aldus de atoomfysicus.
Dreiging bij kerncentrale Zaporizja
Bureau Buitenland: Negen jaar oorlog in Oekraïne
Van de Maidan-revolutie en de inname van de Krim, tot de geluiden uit Lviv en de toxische tijdbom in Donbas. Bureau Buitenland volgt de oorlog in Oekraïne al sinds het begin, negen jaar geleden. Spit hier door het archief, en luister de reportages van o.a. Michiel Driebergen.
Bureau Buitenland: dagelijks te horen tussen 13:30 en 14:00 uur. Luister hier alle afleveringen.
Gerelateerd
