Advocaat Knoops: zaak van Zuid-Afrika tegen Israël weinig kans van slagen

De zaak, die door Zuid-Afrika werd aangespannen, gaat over de vraag of Israël zich momenteel schuldig maakt aan een genocide op de inwoners van Gaza. Dat is erg moeilijk te bewijzen, zegt Knoops. "In 2007 heeft het Internationaal Gerechtshof in de zaak van Bosnië-Herzegovina tegen Servië al bepaald dat een genocidebeschuldiging aan de hoogste standaard van bewijsrecht moet voldoen, omdat het de ernstigste beschuldiging is die je tegen een land kunt doen", zegt hij.

Er is een drama gaande in Gaza, erkent Knoops. "Het aantal burgerslachtoffers (minstens 21.000, red.) is vreselijk. Het is buitenproportioneel als je het afzet tegen het aantal slachtoffers aan Israëlische zijde, maar die getalsmatige afweging is volgens het internationaal recht niet geoorloofd. Je kunt daar het nodige van vinden, maar het maakt nog niet dat er genocidale opzet bestaat. Dat bewijs moet wel geleverd worden", stelt hij.

Omdat Israël als doel heeft om Hamas uit te schakelen en niet om burgerslachtoffers te maken, is het moeilijk om het juridisch gezien genocide te noemen, denkt Knoops. De hoogleraar benadrukt dat de lat om genocide te bewijzen hoog ligt en schat in dat de betrokken rechters een genocidale intentie moeilijk bewezen zullen achten.

Honger als wapen

Dirk Jan Jalvingh van Oxfam Novib is blij dat Zuid-Afrika de zaak aanspande. Hij vindt het goed dat het door rechters onderzocht wordt: "Elke stap die mensenrechtenschendingen kan voorkomen, dat verwelkomen wij, ongeacht de dader." Knoops is het hiermee eens: "Dit soort ernstige beschuldigingen moeten door een rechter worden beoordeeld", vindt hij.

Jalvingh wijst erop dat levensmiddelen onderdeel zijn van de strijd. "Er wonen 2,3 miljoen mensen in Gaza en die worden afgesloten van voedsel en water. Dan kun je er de donder op zeggen dat mensen omvallen van de honger. Dat is nu ook het geval: volgens het VN Voedselprogramma is er sprake van 'catastrofale honger', de hoogste categorie. Honger wordt ingezet als wapen. Dat geeft risico op genocide", stelt hij.

'Israël vertrouwt internationale gemeenschap niet'

In Israël zelf leeft de zaak flink, vertelt correspondent Eva Ludemann. "Iedereen reageert er erg negatief op. Van oudsher heeft Israël weinig fiducie in de internationale gemeenschap. Dat is vanuit historisch perspectief niet zo vreemd, omdat er zes miljoen joden zijn vermoord in de Tweede Wereldoorlog. Israël heeft heel erg een houding: we vertrouwen alleen onszelf."

De uitspraak in de zaak zal hoe dan ook nog even op zich laten wachten. Mocht er een uitspraak komen die Israël tot een staakt-het-vuren zou dwingen, denkt Ludemann niet dat het veel gevolgen zal hebben: "Mensen hier zeggen: we hebben er lak aan. We gaan door tot we alle gegijzelden terug hebben." Volgens haar zal deze zaak er toe leiden dat Israël zich nog verder zal afkeren van het westen.