Twee zeldzame wormen voor het eerst in Nederland opgedoken

Bioloog en regenwormexpert Anne Krediet doet in graslanden onderzoek naar de vitaliteit van de bodem. De bodems worden onderzocht voor het project Sensorisch landschap, dat kijkt naar bodembiologie en waterregulatie. Wormen zijn een belangrijke indicator voor de vitaliteit van de bodem.

Voor het eerst in Nederland

De twee regenwormen heten Proctodrilus antipai (Kleibleekkopworm) en Proctodrilus tuberculatus, (zandbleekkopworm). Zoals de namen doen vermoeden, komen de twee soorten in verschillende soorten bodems voor. Het zijn de eerste twee Proctodrilus-soorten van Nederland, wat betekent dat het geslacht Proctodrilus ook voor het eerst in Nederland gevonden is. Dat ze nooit eerder gevonden zijn, komt doordat er nog niet eerder op de juiste plek uitgebreid naar regenwormen gekeken is; zoals in dit geval langs grote rivieren in grond die soms overstroomt. Het is waarschijnlijk dat de regenwormen er al heel lang voorkomen.

De regenwormen zijn te herkennen aan bobbels aan de onderkant van het lichaam, de geslachtsorganen. Zeker bij de kleibleekkopworm zijn die bobbels uitzonderlijk groot. Bij de zandbleekkopworm zijn ze minder groot en zitten ze op een andere plek. Volwassen exemplaren van deze regenwormen worden niet groter dan 2 cm. Het zijn soorten die nooit boven de grond komen en daarom bleekgrijs zijn, in tegenstelling tot wormen die wel soms boven grond komen.

Verrassende vondst

Het is een verrassende vondst, zeker omdat de analyse van de regenwormen niet het hoofddoel is van het project. Dat is namelijk het inzetten van nieuwe technieken om bodemvitaliteit te meten door middel van sensoren en eDNA. De regenwormen werden onderzocht als referentiemeting om eDNA analyses mee te vergelijken. eDNA staat voor ‘environmental DNA’ oftewel omgevings-DNA. Hiermee kan bepaald worden wat er in de bodem leeft, van regenworm tot bacterie. Deze analyses beloven een schat aan informatie op te leveren. In de eerste plaats zijn de onderzoekers natuurlijk benieuwd in welke hoeveelheden het DNA van deze nieuwe regenwormen terug te vinden is in de eDNA resultaten, maar vooral ook welke andere nieuwe soorten worden aangetroffen met deze techniek.