Vogels die zaad verspreiden van planten 'bedreigd of kwetsbaar'

In het wetenschappelijk tijdschrift Science schrijven Britse en Portugese biologen dat we aan de vooravond staan van een Europese 'zaadverspreidingscrisis'. Zo'n 30 procent van de plantensoorten heeft het meeste last van de afname van zaadverspreidende dieren.

Planten problemen met verspreiden

Sommige plantensoorten hebben nu al problemen om zich goed te kunnen verspreiden. De wetenschappers maakten een lijst van tachtig hele kwetsbare soorten. Zoals de Europese dwergpalm (of dwergwaaierpalm) (Chamaerops humilis). Dat is een boom waarbij de reproductie tientallen jaren kan duren. In het hele Middellandse Zeegebied is de plant afhankelijk van de verspreidingsdiensten van tien soorten, waaronder het Europese konijn. En juist die soort wordt in landen als Spanje en Portugal flink bedreigd.

Voor de verspreiding van zaden zijn planten afhankelijk van de wind, het water of dieren. Zo verspreidt de paardenbloem zijn zaadjes door de wind. De grote klis is een soort die juist gebruikt maakt van dieren. De plant verspreidt zijn zaadjes via bijvoorbeeld de vacht van paarden en runderen.

Hoe werkt het? In de herfst veranderen de paars-roze bloemen in zaadbollen met stekelige haakjes. Dankzij deze weerhaakjes blijven de bollen plakken aan de vacht van onder andere grote grazers, die het weer verder verspreiden.

Wilde lijsterbes

Vogels zijn ook belangrijke zaadverspreiders. Zo zijn soorten als spreeuw en merel dol op bessen van bijvoorbeeld de vuurdoorn, de wilde kardinaalsmuts, de hondsroos, de meidoorn en de wilde lijsterbes. Om die reden maken sommige planten hun bessen extra aantrekkelijk voor vogels: ze maken een voedingsrijk omhulsel om de zaden heen. Nadat de vogel de bes heeft gegeten, wordt het omhulsel verteerd en het onaangetaste zaad op een andere plek uitgepoept.