Zorgen toegangstesten voor ongelijkheid? 'Wie geen helm op wil, moet niet willen motorrijden'

Update na Kamerdebat donderdag:

Een meerderheid van de Kamer steunde het kabinetsplan. De eigen bijdrage van 7,50 euro die aanvankelijk betaald zou moeten worden per test, is geschrapt.

Op de toegangstesten is veel kritiek. Het zou tweedeling in de hand werken omdat mensen die al gevaccineerd zijn meer vrijheden krijgen dan mensen die nog niet zijn ingeënt. Ondernemers zijn bovendien bang dat een toegangstest klanten weghoudt die zich niet verplicht willen laten testen. Anderen zien het invoeren van testen als een verkapte vaccinatieplicht.

Algemeen belang

"Als je geen helm op je hoofd wil zetten, dan moet je niet op een brommer of motor willen rijden", zegt Orie. Het gaat daarbij niet alleen om het beschermen van je eigen hoofd, maar ook dat je de zorg niet onnodig belast wanneer je wel een ongeluk krijgt.

Volgens Orie is er juridisch gezien altijd ongelijkheid. "Mensen met een hoger inkomen betalen ook meer belasting." Als er een alternatief is, zoals testen vooraf, dan is het volgens hem juist onrechtvaardig om daar geen gebruik van te maken. Doordat sommigen nog een tijd op een vaccinatie moeten wachten, is testen volgens Orie juist een manier om die ongelijkheid op te heffen.

Alternatief voor vaccineren

Jan Paternotte, Tweede Kamerlid voor D66, sluit zich daarbij aan. "Er moet een alternatief komen op vaccineren, omdat het nog drie maanden duurt voor iedereen die gelegenheid gehad heeft." Ook is het volgens Paternotte een alternatief voor mensen die zich helemaal niet willen laten vaccineren.

Paternotte noemt het "onzin" dat dit een verkapte manier is om vaccinatie te verplichten. "Nu kun je helemaal nergens heen. Deskundigen zeggen tegen ons: het kan wel open, maar dan moet je ervoor zorgen dat mensen het virus niet mee naar binnen nemen. Als het alternatief is dat het anders dicht moet blijven, dan lijkt het mij goed om mensen de keuze te geven."

Wel zegt het Kamerlid kritiek vanuit ondernemingen te begrijpen. De 7,50 euro die het kabinet aanvankelijk wilde vragen voor dergelijke testen, zou een extra barrière vormen. Paternotte zei donderdagochtend al te denken dat bedrag van tafel te krijgen in samenwerking met andere partijen in het Kamerdebat. Tegen de bijdrage kwam groot verzet vanuit de Kamer.

Toch zorgt niet alleen het bedrag ervoor dat mensen toch maar niet gaan. Ook het testen zorgt voor een lagere bereidheid om op pad te gaan. Dat blijkt wel uit een afgezegd testevenement in de Efteling en gezien de kaartverkoop tijdens de Museumweek. Arie Dijkstra, hoogleraar Sociale Psychologie van Gezondheid en Ziekte (Rijksuniversiteit Groningen) vindt dat een vrij logische reactie. "Wat van veraf zo mooi leek, wordt nu concreet en dan zitten er haken en ogen aan."

Nadelen afwegen tegen motivatie

"Als mensen graag willen, hebben ze er van alles voor over", zegt Dijkstra. "Als nu blijkt dat veel mensen afhaken, dan was het blijkbaar ook niet zo belangrijk." Volgens de hoogleraar speelt ook mee dat afstand houden en andere maatregelen direct een positief effect hebben. "Nu moet je een test gaan doen en is de uitslag misschien positief en dus met negatieve gevolgen."

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.