'Ram de Nam: blijf je verzetten'

Het was een fors milieudelict. Ooit gepleegd door een gewiekste boef. NAM is zijn naam. Ook wel genoemd; Nederlandse Aardolie Maatschappij. Deftige titel voor dubieuze praktijken. Vanaf 2011 spoot deze ondeugd dagelijks drie miljoen liter vervuild afvalwater, restproduct van oliewinning in het Drentse Schoonebeek, via oude, ondergrondse gasleidingen naar lege gasvelden in het Twentse Rossum. Troep waar de aarde aldaar nooit om gevraagd had. Verontrustende rommel voor de eeuwigheid, waarvan je niet weet of het zich voorgoed koest houdt of ooit de boel aan het beven of vervuilen zet.

Al snel ging het mis. De chemische zooi pruttelde uit een lekke leiding omhoog. Arme, heilige, oale groond. Dit desastreuze incident met mogelijke dodelijke gevolgen voor het cruciale bodemleven werd achteloos door de NAM weggewimpeld met het lethargische 'Ach ja, kan gebeuren. We fiksen de zaak en denderen door'.

Het waren een aantal dappere dorpsbewoners die de zaak aangrepen en zich groepeerden in de stichting SAT. Stop Afvalwater Twente. Freddy Mensink is één van hen. Strijder van het eerste uur, die overtuigd van de goede, groene zaak besloot om tot het bittere eind te vechten tegen de machtige NAM en een overheid die, als het olie en gaswinning betreft, soms graag een oogje toeknijpt.

SAT had succes. Sinds 2022, toen bekend werd dat het gehalte tolueen in het afvalwater boven de toegestane norm lag, werd de oliewinning en spuitellende gestopt. Een schrale troost na de 10,5 miljard liter vloeibaar smeer die de NAM Rossum inmiddels ongevraagd geschonken had.

Maar de NAM zou de NAM niet zijn als het niet zocht naar geitenpaadjes. Oliewinning is immers kassa. Deze week won de NAM een rechtszaak, aangespannen door SAT. Vanaf heden heeft de NAM een vergunning voor het gebruik van een tolueenfilter ter zuivering van het afvalwater. Dit schept kansen voor de gretige vervuiler. De NAM zet nu in op injecteren in de bodem van olie winnend Schoonebeek zelf. Een nieuwe stichting is herrezen: SAS. Stop Afvalwater Schoonebeek.

Aldus: We hebben SAT. We hebben SAS. We hebben straks uitgefilterd tolueen. En waar gaat dat dan heen? En we hebben demissionair staatssecretaris Hans Vijlbrief die ooit zei: 'Freddy, ga er maar vanuit dat er in Twente niet meer wordt geïnjecteerd'.

Maar met de belofte 'ga er maar vanuit' heeft nog nooit iemand z'n wettelijk gelijk kunnen verzilveren. Want diep in z'n roekeloze knuistjes heeft de NAM een vergunning om de Rossumse velden tot 2040 helemaal vol te spuiten. Ejaculatie van 't ergste soort.

"Zolang deze vergunning niet verscheurd wordt, rusten we niet", laat Freddy mij weten. "Weet je wat het is met die NAM", zucht hij. "Je komt er nooit achter hoe 't werkelijk zit. Die troep hoort niet in de aarde. Niet in Schoonebeek. Zeker niet in Rossum. Wij vechten door."

SAT is het antwoord op onrecht.

En ik dacht aan de woorden van Navalny: 'Het enige wat nodig is om het kwaad te laten overwinnen, is dat goede mensen niets doen. Blijf je dus verzetten'.