Baby's maken met twee moeders

Goed, die eerste zin bevat een klein leugentje. De kans dat ook mensen op deze manier aan nageslacht kunnen komen lijkt ver weg, onder andere wegens een hoge kans op afwijkingen. Wel zijn de resultaten volgens collega-wetenschappers indrukwekkend. Met een stamcel van de ene moedermuis en een eitje van de andere, in combinatie met aangepast dna, kregen de muizen baby’s. Ook is het de wetenschappers van de Chinese Academie van Wetenschappen gelukt om uit twee vadermuizen een kleintje te maken, maar die overleden al na een paar dagen. De experimenten zijn gepubliceerd in wetenschappelijk tijdschrift Cell Stem Cell.

Hoewel het onderzoek vooralsnog weinig praktisch nut lijkt te hebben, rijst wederom de vraag of we alles wat mogelijk is ook daadwerkelijk moeten willen. In Jortcast #59 praat dr Kelder met professor dr. Annelien Bredenoord, hoogleraar medische ethiek bij het UMC Utrecht.

{podcast audio="59924" caption="Jortcast #59 De maakbare mens (en zijn ethische bezwaren)" }

Bredenoord was te gast naar aanleiding van onderzoek van Japanse wetenschappers naar het maken van eicellen uit menselijke stamcellen. Dat betekent dat je bijvoorbeeld uit een huidcel een ei- of zaadcel kan maken. Zo zijn er in het Japanse laboratorium muizenbaby’s geboren die gemaakt zijn uit staartcellen. En deze baby’s konden zelf ook kinderen krijgen”, licht professor Bredenoord toe. Deze techniek zou er op termijn voor kunnen zorgen dat bijvoorbeeld onvruchtbare stellen toch een genetisch eigen kind kunnen krijgen.

"Nu hebben ze dus ook stappen gezet richting het toepassen van die techniek op menselijke cellen. Dat betekent niet dat we volgend jaar al uit jouw huidcellen zaadcellen kunnen maken, maar wel dat we die kant op gaan."

Op tijd nadenken

Bij dit soort technische ontwikkelingen, gecombineerd met sociale ontwikkelingen, speelt ethiek een belangrijke rol. De ontwikkelingen hebben namelijk een grote impact. "Sociaal demografisch is het traditionele kerngezin heel erg veranderd", stelt Bredenoord. "Bijvoorbeeld alleenstaanden met een gezin, gescheiden en samengestelde gezinnen, man-man vrouw-vrouw."

"Dat betekent ook dat de wetgeving mee moet veranderen." Zo moet het voor een lesbisch stel bijvoorbeeld mogelijk zijn om de tweede moeder ook juridisch de ouder te laten zijn, terwijl ze geen biologische ouder is.

En bij dat soort processen, waarbij technologische ontwikkelingen een grote invloed hebben op onze samenleving moeten ethische afwegingen worden gemaakt, het specialisme van professor Bredenoord. "Het is niet zo dat alles wat kan automatisch wenselijk is. Daar moet je goed over nadenken en dat doen we binnen de medische ethiek."

"Ik denk graag mee als een techniek nog in ontwikkeling is. Je wilt niet overvallen worden door een technologische ontwikkeling en dan zeggen: daar hadden we ethisch over na moeten denken."

Lees hier de Els Borst Lezing die Annelien Bredenoord begin september uitsprak.