Opkomend fenomeen: kitesurfers halen drugs op vanaf zandbank

Ondernemers, burgemeesters en politie slaan volgens onderzoek van RTL Nieuws alarm om de toenemende mate van drugscriminaliteit in kleinere jachthavens. Het gaat vooral om binnenhavens, die niet aan zee liggen maar wel containers binnenhalen. Hoe beter de grote havens als Rotterdam en Vlissingen worden beveiligd, des te interessanter worden andere havens voor criminelen.

Koud gelegd op de zandbank

Een opkomend fenomeen vanuit die havens of het strand in de smokkel van drugs is de inzet van kitesurfers. De verdovende middelen worden 'koud gelegd' op een zandbank. "Als het dan rustig is op het strand bijvoorbeeld, gaat de kitesurfer het water op en neemt de rugtas met verdovende middelen mee. En niemand op het strand heeft door dat jij verdovende middelen uit het water hebt gehaald", zegt de Kovel.

"Het kan zijn dat er een gps-tracker aan de verdovende middelen zit. Dan kun je via je mobiel zien waar de tas met verdovende middelen ligt", legt de Kovel uit. "Ze gaan het water op, zoeken ‘m op en gaan letterlijk het water uit. Zo kan je je drugstransport voortzetten op het land."

De politie volgt deze gang van zaken met interesse, zegt de Kovel. “Over het algemeen hebben ze een wetsuit aan en zijn ze lekker op het water bezig. Dan is het dus wel bijzonder dat er spullen op je rug zitten.”

Afwijkend gedrag in de haven

De kleinere havens en jachthavens hebben volgens de Kovel ook als voordeel dat je vrij anoniem kunt blijven. "Je kan vrij makkelijk met je schip aanmeren, je kan er vrij makkelijk gaan liggen. Als je geluk hebt is er een havenmeester die dingen in de gaten houdt, maar ook het herkennen van signalen is gewoon heel erg lastig", zegt ze.

Een voorbeeld van afwijkend gedrag is volgens de Kovel een schip waar vrij weinig activiteit op zichtbaar is, wanneer je dat wel zou verwachten. "Juist in de uren dat de normale gasten van de jachthaven het schip afgaan komen zij er bijvoorbeeld op. Dat is al een vreemd signaal. Er is ineens activiteit op tijdstippen die er normaal niet is."

Zulke bootjes kunnen worden gebruikt om drugs de haven in te smokkelen vanaf het water, stelt de Kovel. "Je zou dus kunnen denken aan een klein bootje dat je gebruikt waarmee je vanaf een jachtschip de haven ingaat. Dan kun je denken aan kleine tassen met drugs die op het schip worden gelegd en dat die op die manier makkelijk kunnen aanmeren", zegt ze. "En de vluchtroute is vrij makkelijk."

Specialist ondermijning Marloes de Heij leidt een project om ondermijning tegen te gaan in het Noordzeekanaal tussen Amsterdam en IJmuiden. Zij merkt op dat steeds meer bedrijven bijzondere incidenten meemaken waarvan ze twijfelen of het wel legitiem is. Daarnaast krijgen ze signalen van medewerkers die zich niet meer veilig voelen. "Dat zijn signalen voor mij die een aantal jaren geleden nog niet aan de orde waren", zegt ze. Zo worden er bijvoorbeeld containers opengebroken in de kleinere havens en wordt personeel op parkeerplaatsen geronseld of aangesproken door criminelen.

Waterbedeffect of vermeerdering?

Al met al lijkt het er op dat er een verschuiving plaats vindt in het overzeese drugstransport. Criminoloog Yarin Eski vraagt zich af of er sprake is van een waterbedeffect, of dat we nu juist te maken hebben met een vermeerdering van het aantal drugstransporten. "Dat er simpelweg meer drugs binnenkomt", zegt hij. "Vergeleken met negen jaar terug was er helemaal geen aandacht voor drugs door de havens, maar kleinere havens, jachthavens, vliegvelden en noem maar op. Zelfs langs het kanaal zouden er praktijken rondom drugshandel plaatsvinden. Is het er altijd al geweest, zien we het nu voor het eerst of gebeurt het nu voor het eerst?"

Uit cijfers van de Verenigde Naties die onderzoek doen naar drugstransport en de hoeveelheid cocaïne die wordt geproduceerd, is er sprake van een exponentiële groei, zegt De Heij. "Ook het aantal gebruikers wereldwijd neemt toe. Als je kijkt waar het naartoe gaat verplaatst zich dat ook steeds. We kunnen heus wel stellen dat criminelen de weg van de minste weerstand kiezen." De ondermijningsexpert stelt dat als er veel op bepaalde plaatsen wordt gecontroleerd, het logisch is dat er vervolgens wordt uitgeweken naar andere opties om drugs te smokkelen.